خوێن به‌خشین

له‌ هه‌ر خوێن وه‌رگرتنێك ته‌نیا بڕی (470 مل) له‌ خوێن وه‌رده‌گیرێت، كه‌ ده‌كاته‌ نزیكه‌ی 13% قه‌باره‌ی خوێن.

ئه‌وكه‌سه‌ی كه‌ خوێن ده‌به‌خشێت پێویسته‌ ئه‌م خاڵانه‌ی تێدا بێت:

ته‌مه‌نی له‌نێوان 17 تا 66 ساڵان بێت، نابێت تای هه‌بێت، ده‌بێت لێدانی دڵ و فشاری خوێنی ئاسایی بێت، نابێت هیچ نه‌خۆشییه‌كی گوازراوه‌ی هه‌بێت به‌هۆی خوێنه‌وه‌، نابێت به‌ ڕۆژوو بێت له‌و كاته‌دا، نابێت هیچ كام له‌ ده‌رمانه‌ خوێن شلكه‌ره‌وه‌كان به‌كار بهێنێت، له‌وانه‌ حه‌بی ئه‌سپرین، گه‌ر ئه‌و كه‌سی خوێن ده‌دات ئافره‌ت بوو، نابێت دوو گیان بێت، ده‌بێ ڕێژه‌ی هیمۆگڵۆبین له‌ نێردا 13.5 گرام و له‌ مێدا 12.5 گرام بێ.

سووده‌كانی خوێن به‌خشین

خوێن به‌خشین ته‌نها سوودی بۆ ئه‌و كه‌سه‌ نیه‌ كه‌ خوێنه‌كه‌ وه‌رده‌گرێت، به‌ڵكو سوودێكی یه‌كجار زۆری بۆ ئه‌و كه‌سه‌ش هه‌یه‌، كه‌ خوێنه‌كه‌ ده‌به‌خشێت له‌وانه‌: كه‌مكردنه‌وه‌ی ئه‌گه‌ری تووشبوون به‌ نه‌خۆشییه‌كانی دڵ، خوێن به‌خشین یارمه‌تیده‌ره‌ له‌ كه‌مكردنه‌وه‌ی ئه‌گه‌ری توشبوون به‌ نه‌خۆشییه‌كانی دڵ له‌ ڕێگای كه‌مكردنه‌وه‌ی ڕێژه‌ی ئاسن له‌ خوێندا و ڕێگریكردن له‌ ڕه‌قبوونی خوێن به‌ره‌كان.

نوێكردنه‌وه‌ی خڕۆكه‌ سوره‌كانی خوێن، كه‌مبوونه‌وه‌ی خوێن به‌هۆی خوێن به‌خشینه‌وه‌ واده‌كات ئێسك خڕۆكه‌ی نوێ دروست بكات.

باشتربوونی سوڕی خوێن، له‌كاتی خوێن به‌خشیندا خه‌ستی خوێن كه‌مده‌بێته‌وه‌ و پلازمای خوێن نوێ ده‌بێته‌وه‌ و سوڕی خوێن له‌ جه‌سته‌دا چاڵاك ده‌بێت.

كه‌مكردنه‌وه‌ی ئه‌گه‌ری توشبوون به‌ شێرپه‌نجه‌، ئاسن له‌ خڕۆكه‌ سوره‌كاندا به‌ هیمۆگڵۆبینه‌وه‌ ده‌نووسێت و ئۆكسجین هه‌ڵده‌گرێت و ده‌یگوازێته‌وه‌ بۆ هه‌موو به‌شه‌كانی جه‌سته‌، به‌ڵام كاتێك ڕێژه‌ی ئاسن له‌ خوێندا زۆر بێت و به‌ هیمۆگڵۆبینه‌وه‌ نه‌لكێت ئه‌وكات ده‌بێته‌ هۆی دروستبوونی خانه‌ی شێرپه‌نجه‌یی له‌ خوێندا، خوێن به‌خشین ڕێژه‌ی ئاسنی زیاده‌ له‌ خوێندا كه‌مده‌كاته‌وه‌ بۆیه‌ یارمه‌تیده‌ره‌ له‌ كه‌مكردنه‌وه‌ی ئه‌گه‌ری توشبوون به‌ شێرپه‌نجه‌.

ڕزگاركردنی ژیانی مرۆڤیكی تر.

كه‌مبوونه‌وه‌ی ڕێژه‌ی ئاسنی زیانه‌خش و چه‌وری زیاده‌.

ن/ د. دیندار فازڵ 

كوردستان تیڤی/ كامران