لە راپۆرتێکدا کە رۆژنامەی شەرق ئەلئەوسەت لەندەنی بڵاویکردووەتەوە، ئاماژە بەوە کراوە کە پلانەکانی عێراق سەبارەت بە پرسی گروپه چەکدارەکان بەهۆی نەبوونی پەیوەندی لەگەڵ ئیدارەی نوێی ئەمەریکا "بەستووە" و لە زاری سەرچاوە رۆژئاواییەکانەوە ئاماژەیان بەوە کردووە کە رەنگە دۆناڵد ترەمپ بڕوای بە جددی و توانای بەغدا نەبێت بۆ ئەنجامدانی چارەسەرێکی راستەقینە بۆ ئەم مەسەلەیە .
پلانەکانی عێراق بۆ چارەسەرکردنی دۆخی گروپە چەکدارەکان بەهۆی نەبوونی پەیوەندی لەگەڵ ئیدارەی سەرۆکی ئەمەریکا دۆناڵد ترەمپ و بڕیاری ئێران بۆ خۆلادان لە بڕیاری "ناپێویست" و ترس لە گۆڕانکاری بێ حساب لە هاوسەنگی هێزی شیعەکان، لە کاتێکدا سەرچاوەکان جەختیان لەوە کردووەتەوە کە دانوستانەکانی چەک دانان "لەوانەیە رەسمی بێت و ئامانجی هیچ بێت."
سەرچاوە عێراقی و رۆژئاواییەکانی سەر بە دۆسیەی عێراقی بە رۆژنامەی "شەرق ئەلئەوسەت" راگەیاندوون کە هێزە شیعەکان بەتەواوی دڵنیا نین لەوەی چارەسەری کێشەکە بە شێوەیەکی ڕووکەشانە بەس بێت بۆ زاڵبوون بەسەر هەڕەشەکاندا، یان پابەندن بە چاکسازیی ڕیشەیی لە حەشدی شەعبی و لایەنە چەکدارەکاندا وەک یەک.
سەرچاوەکان ئاماژەیان بەوەدا کە دەسەڵاتدارانی عێراق لە مانگی ڕابردوودا هەوڵێکی زۆریان دا لە ڕێگەی محەمەد شیاع سودانی سەرۆک وەزیران و فوئاد حوسێن وەزیری دەرەوە بۆ سەلماندنی بوونی دووری نێوان حەشدی شەعبی و گروپە چەکدارەکان بەڵام پێناچێت گەرەنتییان بەدەست هێنابێت کە سەرکەوتنی هەڵمەتەکەیان بسەلمێنێت لە رازیکردنی بازنەی بڕیاردەرانی ئەمەریکا بەم گریمانەیە.
به‌رپرسه سیاسییەکانی عێراق ئاشکرایان کردووە کە دانوستانی ئەزموونی بۆ چارەسەرکردنی دۆخی گروپە چەکدارەکان دەستپێکردووە و کۆمەڵێک ڕێڕەویان خستۆتەڕوو کە دەتوانرێت یەکێک لەوانە بەپێی ئەو پەرەسەندنانەی کە سیاسەتی نوێی ئەمریکا دەیسەپێنێت.
دانوستانەکان کە گوایە ئێستا وەستاون تاوتوێی دوو رێڕەوی سەرەکی دەکەن بۆ چارەسەرکردنی بارودۆخی گروپه چه‌كداره‌كان، یەکەمیان ئەوەیە کە لایەنە چەکدارەکان هەڵوەشاندنەوەی خۆیان رابگەیەنن و چەکەکانیان ڕادەست کۆمیتەی حەشدی شەعبی بکەن و بگۆڕن بۆ کاری سیاسی، بەڵام بەگوێرەی سەرچاوەکان، ئەم بژاردەیە پێدەچێت قەیرانەکە بپارێزێت بەهۆی تێکەڵبوونی پێکهاتەی نێوان حەشدی شەعبی و گروپه چه‌كداره‌كان.
سەرەڕای ئەوەش، سیاسەتمەدارانی عێراقی بە رۆژنامەی شەرق ئەلئەوسەتیان راگەیاند "رادەستکردنی چەکی گروپه چه‌كداره‌كان به (حەشدی شەعبی)شه‌وه، کلیلی گەمەی سیاسی دەگۆڕێت، چونکە هێزە سیاسییەکان سوودی ئەو چەکانە بێبەش دەکرێن کە ماوەیەکی زۆرە هاوسەنگییان بەسەر ڕکابەرەکانیاندا زاڵ بووە."
گروپه چەکدارەکان هەوڵیان دا دژایەتیی توندی خۆیان بەرامبەر ئەم بژاردەیە نیشان بدەن و جەختیان لەوە کردەوە کە چەکەکانیان نادەنە دەست حەشدی شەعبی بەبێ گەرەنتی بەهێز لەوانە بەدەستهێنانی پۆستی سەرەکی لە دامەزراوە ئەمنییەکانی ناو دەوڵەتدا.
سەرچاوە رۆژئاواییەکان بە رۆژنامەی شەرق ئەلئەوسەتیان راگەیاندووە کە "گومانی پێویست هەیە کە دانوستانەکان بۆ رادەستکردنی چەکەکانی گروپه چه‌كداره‌كان تەنها کارێکی رەسمی بێت بۆ کەمکردنەوەی گوشارەکان."
سەرچاوەکان ئاماژەیان بەوەدا کە تێگەیشتن لە تێکەڵبوونی نێوان فراکسیۆنەکان و حەشدی شەعبی گریمانەی هەڵوەشاندنەوەی چەکی لایەنی یەکەم و رادەستکردنی بە لایەنی دووەم لاواز دەکات. ئەو بابەتەکەی بەم شێوەیە ڕوون کردووەتەوە: "( حەشدی شەعبی) کە لەلایەن دەوڵەتەوە دانی پێدا دەنرێت، دەزگایەکە مووچە بە چەکدارانی گروپه‌كان دەدات، بەبێ ئەوەی ئەو دەزگایە بێت کە بڕیارە مەیدانییەکانیان بەڕێوە دەبات."
سەرچاوەکان گوتیان "لەم شێوازە ئاڵۆزەی تێکەڵبوونی نێوان ئەو دوو قەوارەیەدا، دەتوانین بڵێین ئەو دامەزراوەیە کە لەلایەن حکومەتەوە دانپێدانراوە جگە لە بەرگێکی یاسایی و دارایی بۆ ئەو گروپانەی فەرمانەکانیان لە دەسەڵاتدارانی دەرەوەی وڵاتەوە وەردەگرن."
ئەم پێکهاتەیە لە رێگەی پۆستی سەرۆکی ئەرکانی حەشدی شەعبی کۆنتڕۆڵ و هەماهەنگی دەکرێت کە ئێستا لەلایەن عەبدولعەزیز محەمەداوی ناسراو بە ئەبو فەدکەوە بەڕێوە دەچێت.
سەرچاوەکان دەڵێن، بوونی ئەبو فەدک لەم پۆستەدا مانای ئەوە نییە کە ئەو بڕیاردەرێکی سیاسی و مەیدانیە لە جیاتی هەموو ئەو لایەنانەی کە بەشدارن لەو کۆمەڵەیەدا، بەڵکو "رێکخەرێکی زۆر کاریگەرە" بەهۆی سەرکردایەتیکردنی گروپه چه‌كداره‌كانی کتائب حیزبوڵڵا.
سەرچاوەکان گەیشتنە ئەو ئەنجامەی کە ئەو بازنانەی پەیوەندییان بە دۆسیەی عێراقەوە هەیە لە رێڕەوی "راگەیاندنی گروپه چه‌كداره‌كان بۆ هەڵوەشاندنەوەی خۆیان و ڕادەستکردنی چه‌كی گروپه چه‌كداره‌كان وەک "دەرچوون لە دەرگا و چوونە ژوورەوە لە پەنجەرەکەوە" تێدەگەن.
کەواتە رێگای دووەم بۆ چارەسەرکردنی دۆخی گروپه چه‌كداره‌كان بەستنیان بە هاوکاری پێکهاتەی حەشدی شەعبی یە.
سەرچاوە عێراقییەکان دەڵێن بڕیارە ئەم رێڕەوە گۆڕانکاری لە سەرکردایەتی بگرێتەوە و لە پۆستی سەرۆکی گروپه چه‌كداره‌كانه‌وه دەست پێبکات کە دەبێت ئەفسەرێکی پسپۆڕ بێت لە دامەزراوەی سەربازی و تا جێگرتنەوەی نزیکەی 300 پۆستی سەربازی لە سەرکردایەتی لیواکان.
هەرچەندە ئەم ڕێگایە ئومێدبەخشە و دەرفەتێکی بەهێز بۆ گۆڕینی هاوسەنگی هێز دەڕەخسێنێت، بەڵام گروپه چه‌كداره‌كان مەرج لەسەر تایبەتمەندییەکانی "سەرۆکی ئەفسەر" دادەنێن.
سەرچاوەکان دەڵێن: "داڕشتنەوەی هێزەکانی حەشدی شەعبی دەبێتە هۆی چاکسازییەکی نیمچە لە سیستەمی مووچەدا، لەڕێگەی نەهێشتنی هەڵئاوسانی ساختەی ژمارەی چەکداران، تۆمارکردنی چەک لە کۆگاکانی حکومەت و دانانی ئەفسەرانی پرۆفیشناڵ بۆ ناو ئەو جومگانەی کە پەیوەندیی ڕاستەوخۆیان لەگەڵ سەرکردەکانی گروپه چه‌كداره‌كان هەیە."
لەگەڵ ئەوەشدا، "نیوەی پلانەکە لەلایەن زۆرینەی گروپە چەکدارەکانەوە ڕەتدەکرێتەوە"، لە کاتێکدا دانانی ئەفسەرێکی باڵا وەک سەرۆکی حەشدی شەعبی "بە ڕەزامەندی سەرکردەکانی لایەنگری سەرکردەی ئێران" پەسەندکراوە، بۆ دڵنیابوون لەوەی کە سەرۆکی ئەرکانی حەشدی شەعبی لەگەڵ سەرۆکی نوێی حەشدی شەعبی کار دەکات کە دوژمنایەتی گروپه‌كان نەبێت و لە تایبەتمەندی "تەوەری بەرگری" تێبگات.
لەگەڵ ئەوەشدا، کارکردن لەسەر تاقیکردنەوەی ئەو دوو رێگایە بە هۆکاری جۆراوجۆر وەستاوە. سەرچاوەکان دەڵێن "بڕیارێکی ئێران دراوە بۆ وەڵامنەدانەوەی فشارەکانی پەیوەست بە رەوشی حەشدی شەعبی و گروپه‌كانی دیكه"، چونکە بازنەکانی نزیک لە عەلی خامنەیی رێبەری باڵا پێیان وایە "پێویست ناکات دیاری ببەخشرێت، مەگەر پێویست و حسابکراو نەبێت."
هێزە شیعەکان کە پەیوەندییان بە دۆسیەکەوە هەیە، دەستیان کردووە بە تاوتوێکردنی سەرچاوەی هەڕەشە دەرەکییەکان بۆ سەر عێراق، لەبەر ڕۆشنایی نەبوونی پەیوەندی راستەوخۆ لەگەڵ ئیدارەی ترەمپ.
سەرچاوەکان ئاماژەیان بە بەشێک لە گفتوگۆکانی ناوخۆ کرد سەبارەت بە دۆخی گروپه چه‌كداره‌كان کە پرسیاری هەبوو سەبارەت بە ئەگەری ئەنجامدانی چاکسازی هەستیار و کاریگەری درێژخایەن بەبێ ئەوەی ئیدارەی ترەمپ هەڵوێستی خۆی سەبارەت بەو گروپانه رابگەیەنێت.
نوخبەی سیاسی داتایان بڵاوکردەوە لەسەر "هەڕەشەکانی ئیسرائیل بۆ هێرشکردنە سەر شوێنەکان لە عێراق"، بەڵام واشنتن ڕێگری لە جێبەجێکردنی ئەو پلانە کرد لە بەرامبەر چارەسەرکردنی ئەو لایەنە عێراقیانەی کە دەستیان هەبووە لە هێرشەکانی سنووردا.
پێدەچێت ئەم سیناریۆیە بگەڕێتەوە بۆ سەردەمی ئیدارەی جۆ بایدن سەرۆکی پێشووی ئەمەریکا لەکاتێکدا ئیدارەی ترەمپ هێشتا بەجدی خەریکی دۆسیەی گروپه چه‌كداره عێراقییەکان نەبووە.
دانوستانەکانی عێراق لە ژێر کاریگەری گۆڕانێکی ناوخۆیی کە بەهۆی ململانێکانی نێوان هێزەکانی چوارچێوەی هەماهەنگیەوە سەپێنراوە، وەکوو هێزە رکابەرەکانی سەرۆک وەزیران محەمەد شیاع سودانی پێیانوایە هەڵوەشاندنەوەی گروپه چه‌كداره‌كان یان دووبارە پێکهێنانەوەی حەشدی شەعبی" دیارییەکی سیاسی گەورە دەبێت کە سودانی لە تشرینی یەکەمی 2022 دا خەونی پێوە نەبینیوە.
بەگوێرەی سەرچاوەکان، گومان لە نێو پارتە شیعەکاندا هەیە کە چاکسازی جوانکاری لە حەشدی شەعبی یان گروپه چه‌كداره‌كاندا ببێتە دەربازگەیەک کە سودانییەکان بۆ بەرژەوەندی سیاسی خۆی بەکاری دەهێنن پێش هەڵبژاردنی پەرلەمانی ئەمساڵ.
نوخبەی شیعە ئێستا هەست دەکەن کە رووبەڕووی گوشارێکی گەورە نابنەوە وەک پێشبینی دەکرا، دوای چەند هەفتەیەک لە وەرگرتنی دەسەڵات لە واشنتن، بەڵام کاتێک کاتی بڕیاردان دێت رووبەڕووی کێشەیەکی بنەڕەتی دەبنەوە: ئایا لایەنەکان بە ناو چارەسەر دەکرێن لە کاتێکدا پێکهاتەی چەکی هاوتەریبی دەوڵەت دەپارێزن، یان ناچار دەبن سازشی زیاتر بکەن؟
کۆمێنت (0)
تا ئێستا هیچ کۆمێنتێک نەکراوە.