سەرۆکایەتی کۆمار: کۆبوونەوەو بڕیارەکانی پەرلەمان نادەستوورین

بۆ رونكردنەوەی هەڵوێستی سەرۆكایەتی كۆمار پەیوەست بەوەی لە ئارادایە سەبارەت بەڕاگەیاندنی ئەنجامەكانی هەڵبژاردن و قسەكردنی لەگەڵ دادگای فیدراڵیی لەبارەی دانیشتنی نائاسایی ئەنجومەنی نوێنەران لە رۆژی 2018/5/28و كۆمیتەی پێكهاتو لە ئەنجومەنی وەزیران بۆ لێكۆڵینەوە لەهەڵبژاردنەكان ئەم خاڵانە دەخەینەڕوو.

- بەڕێز سەرۆك كۆمار سەرۆكی دەوڵەت و سیمبولی یەكێتیی نیشتمانی وڵاتەو نوێنەرایەتیی سەروەریی وڵات دەكات و چاودێریی زامنكردنی پابەند بون بە دەستور دەكات، بەمەش لێپرسراوێتیی بەدواداچون و چاودێریی كردن دەكەوێتە سەرشانی سەرۆكایەتیی كۆمار بۆ هەر شتێك كە دژی پرەنسیبەكانی دەستورو قانونە كارپێكراوەكان و پرۆسەی بنیاتنانی دیموكراسیی دەوڵەت و دامەزراوەكان بێت. لەم روانگەیەوە بەڕێز سەرۆك كۆمار بە بایەخەوە بەدواداچونی كردوە بۆ ئەوەی كە لە ئەنجومەنی نوێنەران و ئەنجومەنی وەزیران رویانداوە.

بۆیە سەرۆكایەتیی كۆمار قسەی لەگەڵ دادگای فیدراڵیی كردوە بەوپێیەی لایەنی قەزایی بەرپرسیارە بۆ شیكردنەوەو لێكدانەوەی دەستور، ئەوەش رێزگرتن بوە لەدەسەڵاتی دادوەریی و پابەندیی بوە كە لایەنی سەرەكییە لە پاراستنی قانون و جێبەجێكردنی.

- لە میانەی بەدواداچون لەوەی كە لە دانیشتنە نائاساییەكەی ئەنجومەنی نوێنەران رویداوە، خانە گومانییەك دروست بوە كە بەستن و بەڕێوەچونی ئەو دانیشتنەو ئەو بڕیارەی كە تیایدا دراوە دەستوریی نەبوە بەپشتبەستن بەدەقی مادەی (61)ی دەستور. چونكە هەڵوەشاندنەوەو پوچەڵكردنەوەی بەشێك یا هەمو ئەنجامەكانی هەڵبژاردن ئەرك و دەسەڵاتەكانی ئەنجومەن نییە، ئەوەش بەقانونی تایبەت رێكخراوەو مادەی (49) ی دەستور ئاماژەی بۆ كردوە، هاوكات قانونی ژمارە ۱۱ی ساڵی ۲٠٠۷ ی كۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان شێوازی تانەدانەكان لە ئەنجامی هەڵبژاردنەكانی دیاریكردوە كە لەڕێی پەنا بردنە بۆ دەسەڵاتی دادەوەریی، بەمەش كارەكەی ئەنجومەنی نوێنەران خۆ لەقەرەدانە لە پرەنسیبی جیاكردنەوەی دەسەڵاتەكان و دەستوەردانە لە پسپۆڕیی و ئەركەكانی دەسەڵاتی دادوەریی.

- رێكارەكەی ئەنجومەنی نوێنەران كە دانیشتنە نائاساییەكەی بەكراوەیی هێشتوەتەوە ناكۆكە لەگەڵ بڕیارەكانی دادگای باڵای فیدراڵیی كەپێشتر ئەمەی یەكلایی كردبوەوە كاتێك بڕیاری دابو كە هێشتنەوەی دانیشتنەكە نادەستورییە بەگوێرەی هەردو بڕیاری (55 ی فیدراڵیی/2010) و (56/فیدراڵیی/2010).

- دەربارەی بڕیاری ژمارە 198 ساڵی 2018 ی ئەنجومەنی وەزیرانیش لە دانیشتنە نائاساییەكەی رێكەوتی 24/5/2018ی تایبەت بەپێكێنانی كۆمیتەیەكی باڵا بۆ لێكۆڵینەوە لە سەرپێچیی و پێشێلكارییەكان كە لە پرۆسەی هەڵبژاردنەكەدا رویانداوە، نوسینگەی سەرۆك كۆمار پرسیاری لە دادگای فیدراڵیی كردوە كە ئەو كۆمیتەیە تاچەند دەستورییە، چونكە باوەڕوایە كۆمیتەكەو كارەكانیشی دژ بەپرەنسیبەكانی جیاكردنەوەی دەسەڵاتەكان و حوكمەكانی مادەی (80) ی دەستورن، دەستوەردانی ئەنجومەنی وەزیرانیشە لە كارێك لەدەرەوەی دەسەڵاتەكانی خۆی. لەم روەوە ئاماژە دەكەین بۆ مادەی (8/هەشتەم) لە قانونی ژمارە (11) ی ساڵی 2007ی كۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان، كە بەدق دەڵێت (نابێت بڕیارە كۆتاییەكانی ئەنجومەنەكە ئیستیناف بكرێتەوە تەنیا لەبەردەم دەستەی دادوەریی هەڵبژاردنەكاندا نەبێت).

- پێشتر سەرۆكایەتیی كۆمار چەندین پێشێلكاریی دەستوریی بەرپەچ داوەتەوە و لای دادگای باڵای فیدراڵیی تانەی داوە لە نادەستوریی بونی چەندین قانون و بڕیار هەمو ئەوانەش لەو كاتانەدا بوە كە سەرۆكایەتیی چاودێریی هەر پێشێلكارییەكی دەستوریی یا سنوردار كردنی ئازادییەكانی كردوە.

- سەرۆكایەتیی كۆمار بەیەك چاو دەڕوانێتە هەموان و سەرپەرشتیی پرۆسەی دیموكراسیی دەكات و چاودێریی ئاڵوگۆڕی بە ئاشتیی دەسەڵات دەكات و پشتیوانیی هیچ فراكسیۆن و لایەنێكی سیاسیی هاوبەش یان بایكۆتكاری هەڵبژاردنەكان ناكات.

- سەرۆكایەتیی كۆمار رەتی ناكاتەوەو تەئكیدیشی ناكاتەوە كە ئەگەری گۆڕین و دەسكاریكردن هەبێت لە پرۆسەی هەڵبژاردن و دەنگداندا، لەهەمان كاتدا بەڕێز سەرۆك كۆمار پشتگیریی هەمو رێوشوێنە قانونیی و رێكارە كارپێكراوەكان دەكات لەلایەن كۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان و دادگا و لێكۆڵینەوە و دۆزینەوە و لێپێچینەوەی هەر لایەنێك كە تێوەگلاندنی ساغ ببێتەوە لەم یاریكردن و دەستكاریكردنە لە پرۆسەی هەڵبژاردندا.

هاوكات بەڕێز سەرۆك كۆمار بە بەردەوامیی هانی كۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی داەوە لە پێناوی گرتنە بەری رێوشوێنە قانونییەكان بۆ زامنكردنی رێكوپێكیی پرۆسەی هەڵبژاردن.

نوسینگەی راگەیاندن