ته‌ی كردن به كوچه و كۆڵانه ته‌نگه‌كانی شاره‌دێی ئه‌لقوش (٤٥ كیلۆمه‌تر له‌باكووری مووسڵ) كه كۆنترین مه‌زارگه و په‌رستگا ئاینییه‌كانی جوو و كریستییانه‌كان له‌خۆ ده‌گرێت، له‌گه‌ڵ زه‌نگی كڵێساكان و بۆن و به‌رامی شوێنه‌واره دێرییه‌نه‌كانی، به‌ره‌و گوزه‌ری مێژوویه‌كی ھه‌زاران ساڵه كێشت ده‌كات. لێره‌دا له پاڵ كڵێسا مێژووییه‌كانی (مارمیخا نۆھه‌دری) و دێری (روبان ھرمز) و (مارگۆرگیس)، مه‌زارگه‌ی پێغه‌مبه‌رێكی جوو ھه‌ڵكه‌وتووه كه پێشبینییه‌كانی به‌شێكی گرنگی كتێبی پیرۆزی جوه‌كان پێكده‌ھێنێت.
له قه‌دپاڵی شاخه‌كه‌دا پیاوێكی باریكه‌له‌ی باڵا مام ناوه‌ندی گه‌نم ره‌نگ ھه‌یه، به دیمه‌ن و مامه‌ڵه‌كردنی ساده و كه‌م دوو، به‌ڵام قسه خۆش، نزیك به ٧٠ ساڵ ده‌بێت خۆی و خانه‌واده‌كه‌ی خۆبه‌خشانه ده‌ستییان به‌كلیلێكی پێكه‌وه‌ژیانی ناوچه‌كه‌یانه‌وه گرتووه و گۆڕی (ناحوم)، كۆنترین پێغه‌مبه‌ری جووه‌كان ده‌پارێزن كه ته‌مه‌نی بۆ ٢٧٠٠ ساڵ له‌مه‌وبه‌ر ده‌گه‌ڕێته‌وه.
نه‌سیر سامی جه‌عۆ حه‌نا، له ساڵی ١٩٦٤ له گه‌ڕه‌كی ئۆدۆ"قاشای ئێستا"ی ناحیه‌كه له‌نێوان كڵێسا و كه‌نیشته‌یا چاوه‌كانی ھه‌ڵھێناوه. ماڵه‌كه‌ی له دوری ته‌نیا ٢٥ مه‌تر له گۆڕی پێغه‌مبه‌ر (ناحوم) ھه‌ڵكه‌وتووه، ئه‌و ئه‌گه‌رچی كریستیانه، به‌ڵام ئه‌گه‌ر رۆژانه دوو تا سێ جار سه‌رێك به مه‌زارگه‌ی (ناحوم)دا نه‌كات دڵی ئاو ناخواته‌وه، ھه‌ندێجاریش"جێسیكا"ی كچه حه‌وت ساڵانه‌كه‌ی كه پشكوتنی زمانی دواكه‌وتووه، ھاوه‌ڵی ده‌بێت و به‌یه‌كه‌وه له پاڵ گۆڕه‌كه‌وه نزا بۆ جێسیكا و خانه‌واده‌كه‌ی و مرۆڤایه‌تیش ده‌كه‌ن، داواشی له‌خوا ئه‌وه‌یه ئه‌لقوش بپارێزێت.
ئه‌و پێغه‌مبه‌ره‌ی (نه‌سیر) كاری خزمه‌تكردنی مه‌زاره‌كه‌ی له‌ئه‌ستۆ گرتوه، له ١٢ پێغه‌مبه‌ره بچووكه‌كه‌ی جووه كه كورتیی ماوه‌ی پێغه‌مبه‌رایه‌تییان ئه‌م نازناوه‌ی پێ بڕیون. له‌سه‌ده‌ی حه‌وته‌می پێش زایین ژیاوه، سفر یان ده‌روازه‌ی ناحوم، سفرێكی كتێبی په‌یمانی كۆنی جوه‌كان پێكده‌ھێنێت و سێ به‌ش له‌خۆده‌گرێت كه به وه‌حی بۆ سه‌ر نه‌ینه‌وا داده‌نرێت.
به‌پێی سه‌رچاوه مێژووییه‌كان ناحومی ئه‌لقوشی له‌ساڵی ٦١٢ی پێش زایین پێشبینی كه‌وتنی نه‌ینه‌وا پایته‌ختی ئیمپراتۆرییه‌تی ئاشوورییه‌كانی كردووه له پای خوێن رشتن و په‌راوێزخستنی فه‌رمان و ھۆشدارییه‌كانی خوا، به‌دیھاتنی ئه‌م كه‌وتنه و له‌ناوچوونی ئیمپراتۆرییه‌ته‌كه، ناوی ئه‌می به‌زیندوویی ھێشتووه‌ته‌وه.
د.غه‌زوان یوسف به‌حۆ، راگری كۆلێژی بابل بۆ فه‌لسه‌فه و لاھوت و (خۆری كڵێسای ئه‌لقوش)، ده‌ڵێت: "یه‌كێكه له پێغه‌مبه‌ره‌كانی په‌یمانی كۆن له كتێبی پیرۆزه كه ھه‌ریه‌ك له جوو و كریستیان دانی پێداده‌نێین و له قورئانی پیرۆزی موسوڵمانه‌كانیش دانی پێدانراوه، ناحوم كه به واتای (خودا ھێزمه) دێت، ئه‌لقوشییه‌كان مه‌زارگه‌كه‌ی به به‌شێكی دانه‌بڕاو له مێژووی خۆیان ده‌بینن كه بۆ زیاتر له ٢٧٠٠ ساڵ له‌مه‌وبه‌ر ده‌گه‌ڕێته‌وه".
مه‌زارگه‌ی ناحوم كه شوێنی په‌رستشی جوه‌كان "كه‌نیشته" بووه و دروستكردنی به‌و شێوه‌یه‌ی ئێستای بۆ ساڵی ١٧٩٦ی زایین ده‌گه‌ڕێته‌وه، رووبه‌ره‌كه‌ی ١٠٠٠ مه‌تر دوو جایه، شورایه‌كی سێ مه‌تریی به‌رزی له به‌ردی كۆن بونیادنراوی ھه‌یه، مه‌زارگه‌كه ١٧ گومه‌زی ھه‌یه و ١١ پایه رایگرتوون، پێنج نه‌خشی له‌سه‌ر به‌رد ھه‌ڵكۆڵدراویش به زمانی عیبری كۆن به دیواره‌كانی مه‌زارگه‌كه‌وه‌ن، ھه‌روه‌ھا دوو ده‌رگا و دوو تاقییش بۆ ھه‌ڵگرتنی كه‌لوپه‌له‌كان له‌خۆده‌گرێت، گۆڕه‌پانی مه‌زارگه‌كه دوو تارمه و پێنج ژووری تێدایه به‌شێكییان رووخاون، یه‌كێكیان گۆڕی ساره‌ی خوشكی ناحومی تێدایه.
پاش كۆچی جوه‌كانی عێراق بۆ ئیسرائیل له‌دوای په‌نجاكانی سه‌ده‌ی رابردوه‌وه، كلیلی ئه‌م مه‌زارگه‌یه كه‌وتوه‌ته ده‌ست خێزانه‌كه‌ی (نه‌سیر) و ئه‌وانیش نه‌وه دوای نه‌وه خزمه‌تی ده‌كه‌ن.
نه‌سیر، كه ده‌ست و په‌نجه‌كانی له‌گه‌ڵ چاوه‌كانی به‌رده‌وام له جوڵه‌دان له‌و كاته‌ی قسه‌ی بۆ ده‌كردی، ئاماژه‌ی به‌وه‌كرد له‌ساڵی ١٩٨٦ ه‌وه به‌ته‌نھا ئه‌و و خانه‌واده‌كه‌ی ئه‌و خزمه‌ته به مه‌زارگه‌كه ده‌گه‌یه‌نن و ته‌واو وابه‌سته‌ی مه‌زاره‌كه‌یه.
شاره‌دێی ئه‌لقوش سه‌ر به قه‌زای تلكێفه له پارێزگای نه‌ینه‌وا، له‌دامێنی چیای ئه‌لقوش ھه‌ڵكه‌وتووه، ئه‌گه‌رچی یه‌كێكه له ده‌ڤه‌ره ناكۆكی له‌سه‌ره‌كانی نێوان حكوومه‌تی عێراق و ھه‌رێمی كوردستان، به‌ڵام نمونه‌یه‌كه له پێكه‌وه‌ژیانی ئاشتیانه‌ی پێكھاته و ئاین و ئاینزا جیاوازه‌كان.
د.غه‌زوان یوسف، له قسه‌كانیدا ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه ده‌كرد مه‌زارگه‌ی ناحومی پێغه‌مبه‌ر تاكه مه‌زارگه‌یه له عێراق كه رووبه‌رووی وێرانكردنی به ئه‌نقه‌ست نه‌بووه‌ته‌وه "جووه‌كان بۆ ماوه‌ی چه‌ندین سه‌ده له ئه‌لقوش ژیاون ھه‌ر له سه‌رده‌می كۆنه‌وه تاوه‌كو چله‌كانی سه‌ده‌ی رابردوو و ھیچ كێشه‌یه‌ك له‌و ناوچه‌یه له‌نێوان كریستییان و جووه‌كاندا رووینه‌داوه، ئێستاش چیرۆكه‌كانی پێكه‌وه‌ژیانی ئه‌و دوو پێكھاته‌یه له‌سه‌ر زاری به‌ته‌مه‌نه‌كان وه‌كو یادگاریی خۆش ده‌گێڕدرێته‌وه".
مه‌زارگه و گۆڕی ناحوم، تاكه شوێنه‌واری به‌جێماوی جوه‌كان نیه له كوردستان و عێراق، به‌ڵكو به‌وته‌ی نوێنه‌ری جووه‌كان له وه‌زاره‌تی ئه‌وقاف و كاروباری ئاینی حكوومه‌تی ھه‌رێمی كوردستان، گۆڕی چه‌ند "پێغه‌مبه‌رێكی" دیكه‌ی جووه‌كان ھه‌ن.
(شێركۆ عوسمان) وتیشی: چه‌ندین شوێنی پیرۆز و شوێنه‌واری جووه‌كان له زۆر شوێنی عێراق دا بونیان ھه‌بوه، ھه‌یانه پارێزراون و له‌چه‌ندین ناوچه‌یه‌كیش تێكدراون.
گۆڕی پێغه‌مبه‌ر ناحوم، ئه‌گه‌رچی ده‌ستی وێرانكاریی به‌ر نه‌كه‌وتوه، به‌ڵام یه‌كێكه له‌و شوێنانه‌ی كه وه‌زاره‌تی ئه‌وقافی ھه‌رێم چاوی له‌وه‌یه گرنگیی زیاتری پێبدات، ئێستا رێكخراوی ARCH) Alliance For The Restoration Of Cultural Heritage) كه رێكخراوێكی ئه‌مریكیی قازانج نه‌ویسته و بایه‌خ به پاراستنی كه‌له‌پووری كلتووری ده‌دات، ئه‌ركی پاراستن و نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی مه‌زارگه‌كه‌ی گرتووه‌ته ئه‌ستۆ و ده‌ستی به‌كاره‌كانی كردووه.
به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی پێكه‌وه‌ژیانی ئاینه‌كان له وه‌زاره‌تی ئه‌وقاف و كاروباری ئاینی حكوومه‌تی ھه‌رێمی كوردستان، ئه‌میر عوسمان ده‌ڵێت"له لای ئێمه ٤٠٠ شوێنه‌واری ئاینی تۆماركراون كه به‌یه‌ك دووری له‌ھه‌موو ئاینه‌كانه‌وه ده‌وه‌ستیین، گۆڕی پێغه‌مبه‌ر ناحوم یه‌كێكه له‌و شوێنه‌واره گرنگانه‌ی چاومان له‌سه‌رییه‌تی بۆ ئه‌وه‌ی بتوانیین وه‌كو ھێمایه‌ك بۆ ئازادی ئاینی و بۆ گه‌شتیاریی ئاینییش بایه‌خی زیاتری پێ بده‌ین".
كاتێك له ده‌وری مه‌زارگه‌كه بووین چه‌ند رێبوارێكمان بینی به‌ده‌م رۆیشتنه‌وه ده‌ستییان له‌مه‌زارگه‌كه ده‌دا و ماچییان ده‌كرد، ئه‌مه‌ش به‌وته‌ی (نه‌سیر)، نه‌ریتێكی رێبوارانی رێگه‌كانی نزیك له مه‌زارگه‌كه‌یه و پیرۆزیی مه‌زارگه‌كه له‌لای ئه‌لقوشییه‌كان نیشان ده‌دات.
له ماڵه‌كه‌ی نه‌سیر وێنه‌ی حه‌زره‌تی مه‌سیح و خاچیش به‌دیواره‌وه ھه‌ڵواسراون، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا خۆشه‌ویستیی بۆ ناحوم و مرۆڤایه‌تی فێری ئه‌وه‌ی كردووه ته‌مه‌نی خۆی و خانه‌واده‌كه‌ی ببه‌خشن به‌مه‌زارگه‌كه.
نوێنه‌ری جووه‌كان له وه‌زاره‌تی ئه‌وقاف و كاروباری ئاینی حكوومه‌تی ھه‌رێمی كوردستان، ده‌ڵێت: "نه‌سیر نموونه‌یه‌كی زۆر جوانی رێزگرتنه له كلتوور و ئاینی به‌رامبه‌ر، ئومێد ده‌كه‌ین ھه‌موومان چاو له خزمه‌ته‌كانی ئه‌و بكه‌ین".
به‌ڕێوه‌به‌ری شاره‌دێی ئه‌لقوش كه ژماره‌ی دانیشتوانی نزیكه‌ی شه‌ش ھه‌زار كه‌س ده‌بێت و ٣٨ گوندی ھه‌یه، لارا یوسف زارا، ده‌ڵێت: "دانیشتوانه‌كه‌مان له چوار پێكھاته پێكدێن ئه‌وانیش: ئێزیدی كه نزیكه‌ی ٨٠ له‌سه‌د ده‌بن، كریستییان كه رێژه‌ی ١٠ له‌سه‌دی پێكده‌ھێنن، له‌گه‌ڵ ٧ له‌سه‌د عه‌ره‌بن و رێژه‌ی ٢ بۆ ٣ له‌سه‌دیشیان كوردن، ھیچ جویه‌كیش له ناحیه‌كه‌دا نییه"، كه‌چی مه‌زاری یه‌كێك له پێغه‌مبه‌ره‌كانیان به ھه‌وڵی نه‌سیر و خێزان و دانیشتوانی ناحیه‌كه، ھێشتا به‌پێوه وه‌ستاوه.
نه‌سیركه ده‌ستێكی له‌سه‌ر كێلی گۆڕی پێغه‌مبه‌ر ناحوم دانابوو، ده‌یه‌وێت ئه‌و رێز و خۆشه‌ویستیه‌كه‌ی له‌خێزانه‌كه‌یان دا ھه‌یه به‌رامبه‌ر به مه‌زاره‌كه، پشت به پشت بگوێزرێته‌وه. وتی: "مناڵه‌كانیشم راسپاردووه دوای من ئاگایان له گۆڕه‌كه بێت.
سه‌رچاوه/ ئاژانسی ئه‌نادۆڵۆ
کۆمێنت (0)
تا ئێستا هیچ کۆمێنتێک نەکراوە.