به‌بۆنه‌ی تێپه‌ڕبوونی حه‌وت ساڵ به‌سه‌ر هێرشی داعش بۆ سه‌ر شنگال و قڕكردنی كوردانی ئێزیدی له‌سه‌ر ده‌ستی چه‌كدارانی تیرۆرستی، ده‌سته‌ی باڵای رۆشنبیری و كۆمه‌ڵایه‌تی بنكه‌ی راگه‌یاندراوێكی بڵاوكرده‌وه و ئاماژه بۆ ئه‌وه‌ده‌كات: دوای تێپه‌ڕبوونی 7 ساڵ به‌سه‌ر هێرشه‌كه‌دا دلۆڤانی نێوده‌وڵه‌تی بۆ شنگال زیاتر ده‌بێت به‌ڵام به‌غدا هێشتا له خه‌وێكی قووڵدایه.
ده‌قی راگه‌یاندراوی ده‌سته‌ی باڵای رۆشنبیری و كۆمه‌ڵایه‌تی بنكه‌ی لالش:
بنگه‌هێ لالش د بیرەوەریا هەفت سالیا قركرنێ دا: دلۆڤانیا نێڤدەولەتێ ژبۆ شنگالێ زێدەتر دبه...و بەغدا د خەوەكا كووردایه
- ئەم دترسن شنگال ببە (جرف الصغر) یا ئێزدیان
- نێزیكی سێ هەزار هوندا و گرتیێن ئێزدی هێش چارەنڤیسێ وان نەیێ دیارە
بیرەوەریا هەفت سالیا جێنوسایدا كوردێن ئێزدی یا پر ئێش و ئازار دەرباز دبت، و ئەو تاوانێن لدژی مرۆڤایەتیێ یا دەرهەق خەلكێ مەیێ شنگالێ هاتیە ئەنجامدان لسەر دەستێ دژوارترین رێكخستنا تیرۆرستی یا ئیسلامی یا توندرەو كو مەزنترین تاوان ل هەزارا دووێ یا زاینی هاتیە ئەنجام، هۆڤانەترین كریارێن سەربرینێ و كوشتنا ب كۆم و گرتنێ و هەتكبرنێ و بازاركرنا ب مرۆڤان و فرۆتنا ژن و زارۆكان دەرهەقێ خەلكێ مەیێ بێ تاوان هاتیە ئەنجامدان، هه‌چكو ئەم ل سەردەمەكی دا كو هیچ پەیوەندی ب رەوشت و مۆرالێن مرۆڤایەتیێ ڤە نەبت.
ئەم وان رۆژێن رەش و كرێت ل بیرا خۆ دئینین، ئەو رۆژێن (6417) مرۆڤێن ئێزدی ژ كچ و ژن و مێر و خورت و زارۆكان هاتینە رەڤاندن و زێدەتر(1300)مرۆڤێن هاتینە شەهیدكرن ژ هەردوو رەگەزان ژ هەموو تەمەنان، و هەروەسان پشتی بۆرینا هەفت سالان هێشتا چارەنڤیسێ (2780)مرۆڤێن ئێزدی نەیێ دیارە، و ل پێ زانیارێن نەفەرمی و نێزێكی (400)گرتی ژ ژن و زارۆكێن ئێزدیا ل كەمپا هۆلێ نە ل ئالیێ وەلاتێ سوریایێ دگەل بێ دەنگیەكا تەمام ژ ئالیێ حكومەتا ئیراقێ ڤە.
هەرچەندە ئەڤە شەش سالە شنگال لسەردەستێ پێشمەرگەهێن قەهرەمان ب سەركردایەتیا سەرۆك(مەسعود بارزانی)هاتیە ئازادكرن، پشتی روودانێن 16ی ئەكتۆبەرا 2017ێ پێشمەرگە نەچاربوو خۆ ڤەكێشت ژ شنگالێ لەوما پرانیا خەلكێ مە رازی نابت كەمپێن ئاوارەیی یێن هەرێما كوردستانێ بهێلن و بزڤرنە شنگالێ، هەرێما كوردستانێ ب خەلكێ خۆڤە سه‌ره‌رای وان قەیرانێن حكومەتا عیراقێ بۆ كوردستانێ دروست دكه‌ت ب هاندانا وەلاتێن هەرێمی ،لێ هەردەم د خزمەتا خەلكێ مەدا بوون.
شنگال ئەڤرۆ وەكو باژێرەكێ وێران خوەیا دكە، نەخزمەتگوزاری و نەبوونا دەلیڤێن كاری و نە ئاڤەدانی و ب سەدان مال د هەرفینە و كەیسێ قەرەبووكرنا شنگالێ نڤستیە، و ئەو هێزێن نهۆ كۆنترۆلێ ل شنگالێ دكن هزرێ ل هاندانا خەلكی بۆ زڤرینێ ناكن وەكو پیلانەكا ب مەبەست و دارشتی، ئەڤە د دەمەكیدایە خێزانێن داعشان یێن هێش دەستێن وان د سۆر ب خوینا خەلكێ مە ڤەگەریاینە گوندێن خۆ یێن دەوروبەرێن شنگالێ و ئەم د ترسن شنگال ببتە (جرف الصغر) یا ئێزدیان كو ئەو گرۆپێن چەكدار تێدە بمینن و ب شێوەیەكێ نەراستەوخۆ نەهێلن خەلكێ وێ ڤەگەرنە سەر جهـ و مالێن خۆ، و هەر بەغدا یا نڤستیە و بریارا نەزڤرینا خەلكی بۆ جهـ و وارێ وان هێلایه دالقاندی ،ژبەر بەرژەوەندیێن وان گرۆپێن چەكدار و ل گۆره‌ی رێنمایێن سەروەرێن وان دبێژن شنگال دەرگەهێ وەلاتێن سوریا و لوبنانێ یە ژبۆ پێكڤەگرێدانا هەموو گرۆپێن شیعی یێن چەكدار ،وئەڤەیه یا مە بەری نهۆ دگۆت دووپات دكە كو كەیسێ شنگالێ ل دەستێ هێزێن دەرڤەی ئیراقێ دایە كو ئەو هێزێن هیچ پوتەپێدانەكێ ب سەروەریا ئاخا ئیراقێ ناكن و هێز و شیانێن خۆ لسەر حكومەتا ئیراقێ د سەپینن، حكومەتا ئیراقێ یان نكاره رێكەفتنێن خۆ جێبەجێبكەت ژوانژی رێكەفتنا شنگال یا كو ناڤەرۆكا وێ گرۆپێن چەكدار دئیشینێ لەوما ب هەموو رێكێن خۆڤە بووینە رێگر ل پێشیا جێبەجێكرنا وێ وەكو سەرەدەریەكا دوور ژ هەموو رەوشتێن مرۆڤایەتیێ.
شاندێ هەرێما كوردستانێ یێ پشكدار بووی ل دانوستاندنێن ئەمریكا و ئیراقێ دە یێن ڤێ دوماهیێ ل واشتنۆن هاتیە ئەنجامدان كەیسێ شنگالێ و رێككەفتنا شنگالێ ل پێشیا ئەجندایێن خۆ دانین و ل پەی دەنگوباسێن ناڤ كۆمبوونا تەكەزی هاتەكرن لسەر پێتڤیا جێبەجێكرنا رێككەفتنا ناڤهاتی ئەگەر هندەك دەم ژی بكێشێ.
پشتی هەفت سالان ژ كارەساتا جێنۆسایدێ ئەم ئاماژێ ب زێدەبوونا دلۆڤانیا نیڤدەولەتی دكەین و بەرفرەهبوونا رووبەرێ وێ یاكو ژ رۆژا ئێكێ یا فەرمانێ بهێز دیار و خوەیا بوویی.
هەژی ئاماژە پێدانێ یە 10 پەرلەمانێن وەلاتێن جیهانێ ئەڤ تاوانا مەزن وەكو جێنوساید دایه ناسكرن، و بۆ زانین پەرلەمانێ كوردستانێ ئێكەم پەرلەمان بوو تاوانا قركرنا ئێزدیان ب جێنۆساید ناسكری ب مخابنی ڤە پەرلەمانێ ئیراقێ خۆ ژێ ڤە دزی ب بەهانەیا ئەو تاوان ل دژی هەموو پێكهاتێن ئیراقێ بوو بەلێ پەرلەمانێ ئیراقێ ژبیردكە وان كریارێن رەڤاندنێ و كەنیزەكرنێ و سەبیكرنێ هەتكبرنێ و بازرگانیكرن ب مرۆڤان تەنێ دەرهەقێ ئێزدیان هاتینە ئەنجام دان لسەردەستێ تیرۆرستێن داعش، وەكو سەرەدەریەكا رەگەزپەرستی و چەپەل كو دێ مینت نیشانەكا شەرمەزاریێ ل ئەنیا هەركەسەكێ دەستێ وی ل وێ تاوانا لدژی مرۆڤایەتیێ دە هەی.
پێتڤی یە ئاماژە ب هەولێن هەرێما كوردستانێ بهێتەدان یاكو پوتەپێدانەكا بێ سنوور ب كەیسێ جێنۆسایدا ئێزدیان دكەت ژ دەستپێكا ئەنجامدانا وێ تاوانێ ل 3ێ تەباخا سالا 2014ێ بۆ نموونە پێكئینانا لژنا ناساندنا تاوانێن رێكخراوا تیرۆرستیا داعش و ب جێنوساید ناساندن ل ئیكی ئەكتۆبەرا سالا2020ێ، و هەروەها پرۆژێ پێكئینانا دادگەهەكا تایبەتمەند ب تاوانێن داعشێ كو ئالیەكێ نیڤدەولەتی ب خۆڤە دگرت زێدەباری هەولێن بەردەوام یێن سەركردایەتیا كوردستانێ ژبۆ ئاراندنا كەیسێ شنگالێ بەرامبەر هەموو شاندێن دبلۆماسی یێن سەرەدانا هەرێما كوردستانێ دكن ژبۆ ما چەسپاندنا ماف و مەزلوومیەتا خەلكێ مەیێ شنگالێ، و هەروەها ئەو پێنگاڤێن مەزن یێن حكومەتا هەرێما كوردستانێ هاڤێتین ژبۆ هەماهەنگیێ دگەل (یونیتاد) و ئەنجومەنێ ئاسایشا نیڤدەولەتی (یوئێن)ێ ژبۆ ناساندنا تاوانێن داعشێ وەكو جێنۆساید.
هەرچەندە هەولێن حكومەتا هەرێما كوردستانێ سەبارەت ب ڤێ كەیسێ ئەركەكێ نیشتمانی و مرۆڤایەتی یە لێ ئەم داخوازا پێنگاڤێن زێدەتر دكەین و تابیەت پێـتڤیا جێبەجێكرنا رێككەفتنا شنگالێ ب پراكتیك و دەرخستنا گرۆپێن چەكدار ژ سەرجەم دەڤەرا شنگالێ و كۆنترۆلكرنا ئەمنیەتا دەڤەرێ ژ ئالیێ سوپایێ ئیراقێ و پۆلیسان ڤە وەكو چاوان د رێككەفتنێ دە ژبۆ لەزكرنێ ل ڤەگەریانا خەلكێ مە و دەستپێكرنا ئاڤەدانكرنا شنگالێ و گوند و كۆمەلگەهـێن وێ و قەرەبووكرنا قوربانیان و زیانڤێكەفتیا دگەل لەزكرنا دادگەهكرنا تاوانبارێنداعشێ داكو بگەهنە سزایێن خۆ یێ دادپەروەرانە.
هەزار سلاڤ ژ بۆ جانێ پاكێ جانگۆریێن ئێزدیان.
هەزار سلاڤ ژ بۆ جانێ پاكێ جانگۆریێن ئێزدیا وشەهیدێن پێشمەرگەیێن شنگال و هەموو دەڤەرێن كوردستانێ ب خوینا خۆ رزگاركرین.
هەزار سلاڤ ژ بۆ جانێ پاكێ هەر مرۆڤەكێ خۆ كریە قوربانی ژبۆ نەهێلانا تیرۆرستێن داعش.
رزگاری ژ بۆ گرتیێن مەیێن هەتا نهۆ ل گرتیگەهێن تیرۆستان دە.
روو رەشی و شەرمەزاری ژ بۆ تیرۆرستێن هۆڤێن خوین مژ
دەستەیا بلندا بنگەهێ لالش یێ رەوشەنبیری و جڤاكی
کۆمێنت (0)
تا ئێستا هیچ کۆمێنتێک نەکراوە.