( تازه به‌چی دڵی خۆمان به‌ینه‌وه
بڕستی ڕۆی ڕۆژانی هه‌رزه‌كاری
هه‌رئه‌ڵێی غه‌م به‌باڵای ئێمه بڕاوه
چی تێده‌چوو نه‌بووینایه به یه‌كجاری)
( عه‌تاچاوشین) .
هه‌رگیز بیرم له‌وه نه‌ده‌كرده‌وه ڕۆژێك بێت و خامه بگرمه ده‌ست ده‌رباره‌ی ژیان و كاره هونه‌رییه‌كانی هونه‌رمه‌ندێك بنوسم ، ئه‌و هونه‌رمه‌نده‌ی عاشقی گۆرانی و زمانی شیرینی كوردی و هونه‌ر و هونه‌رمه‌ندان و لێوان لێو له‌ڕه‌سه‌نایه‌تی بوو، به‌داخه‌وه به‌هۆی ڤایرۆسی نه‌گریسی ( كرۆنا) وه ژیانئاوایی له‌هه‌مووان كرد، ئه‌وڤایرۆسه نه‌گریسه بۆ هه‌میشه، وه‌ك جه‌سته لێی دابڕین به‌ڵام ناو و هونه‌ر و كه‌سایه‌تی هونه‌رمه‌ندی جوانه‌مه‌رگ
( عه‌تاچاوشین) بۆهه‌میشه له‌یاد و یاده‌وه‌رییه‌كانماندا به‌به‌رزی و پیرۆزی ده‌مێنێته‌وه .
چه‌ند جارێك له‌نزیكه‌وه به‌خزمه‌تی گه‌یشتبووم، هه‌رچه‌نده پێشتر له‌ڕێی ته‌له‌فزیۆنی كه‌ركوكه‌وه به‌ده‌نگ و هونه‌ره‌كه‌ی ئاشنا ببووم، دواتر له‌شه‌قام و شوێنه گشتییه‌كاندا به‌سیمای جوانی و شیكپۆشیی و سمێڵه خورماییه‌كه‌ی چاوم گه‌ش ده‌بۆوه ، به‌هۆی خۆشه‌ویستی و دڵسۆزیی و خه‌مخۆریان بۆ هونه‌ر و هونه‌رمه‌ندان هه‌ردوو كه‌سایه‌تی جوانی شاری سلێمانی به‌ڕێزان( وه‌ستا فه‌رهاد و دكتۆر عه‌بدلسه‌لام ) له‌ڕێكه‌وتی ( 18/9/2014) میواندارییان كردین له‌باخه‌كه‌یان له‌ڕێگای( دوكانیان) له‌و میواندارییه‌دا چه‌ند كه‌سایه‌تی و هونه‌رمه‌ندی ئازیز به‌شداربوون و كۆڕی باده‌نۆشین و به‌زمی دنیای مه‌قامات و به‌سته به‌ده‌نگی خۆشیی هونه‌رمه‌ند كاك عه‌تا چاوشین به‌ڕێوه‌چوو،
له‌شه‌و دانیشتنه‌كه‌دا سه‌رنجم له‌سۆزی ده‌نگ و ئه‌داو توانای چڕینی گۆرانیی و ئه‌و هه‌موو وشه پاراو و ڕه‌سه‌نه كوردییه ده‌دا كه له‌گه‌رووی هونه‌رمه‌ند عه‌تا چاوشینه‌وه به‌سۆزێكی خۆش و هه‌ست بزوێن ده‌یدا به‌گوێی ئاماده‌بوواندا،هه‌ستم ده‌كرد گه‌رووی پاراوی كانییه‌كی سازگاره و لێوان لێوه له‌وشه‌ی جوانی كوردی ، له‌گه‌ڵ چڕینی هه‌ر ئاوازێك دا ده‌سته‌وه‌ستان نه‌ده‌بوو بۆ ووشه و كۆپله له‌دوای كۆپله ووشه‌ی جوان و ناسك و پڕ واتا وه‌ك ملوانكه‌یه‌ك ده‌یهۆنییه‌وه و ده‌یكرده گه‌ردنی ئاوازه خۆشه‌كانی و له گه‌رووه پاراوه كوردییه‌كه‌یه‌وه ده‌یبه‌خشییه گوێگری ده‌نگ و هونه‌ره‌كه‌ی..
هونه‌رمه‌ند عه‌تا چاوشین جیا له‌به‌هره‌ی ده‌نگخۆشییه‌كه‌ی كه قاڵبووی دنیای هونه‌ری ده‌نگبێژی بوو، له‌هه‌مانكاتیشدا خاوه‌ن هه‌ستێكی جوان و خامه‌یه‌كی باڵای شیعر نوسینی هه‌بوو، له‌بواری لیریك و سۆزداری و سۆزی بۆ سرووشتی جوانی كوردستان،دنیا جوانه‌كه‌ی منداڵانیشی فه‌رامۆش نه‌كردووه و هۆنراوه‌ی بۆ منداڵان نووسیوه، هۆنراوه‌كانی په‌یامێكی جوانی لێوان لێوی په‌روه‌رده‌یه بۆ منداڵانی نه‌ته‌وه‌كه‌ی.
ئێمه‌ی كورد به‌هۆی ئه‌و بارودۆخه دژواره‌ی كه‌ڕژێمی به‌عس بۆی خوڵقاندبووین ، به‌هۆی شه‌رێكی ماڵوێنكه‌ر له‌گه‌ڵ (ئێران) ، زۆر له به‌هره‌مه‌ندان و هونه‌رمه‌ندان و ئازیزانمان په‌ڕاگه‌نده‌ی وڵاتان بوون و زێدیان جێهێشت و هه‌ندێكیان ڕوویان له‌ڕۆژهه‌ڵاته شیرین و خۆشه‌ویسته‌كه‌ی كوردستان كرد، عه‌تا چاوشینی هونه‌رمه‌ند یه‌كێك بوو له‌و سه‌ربازه هه‌ڵاتووانه‌ی نه‌چووبوو بۆ سه‌ربازی ، ماوه‌یه‌ك له‌گوندی ( دوكه‌رۆ و دوكانی ناوچه‌ی قه‌ره‌داخ) ماوه‌ته‌وه و دواتر كه‌شكۆڵی داوه‌ته كۆڵی به‌ره‌و هه‌نده‌ران هه‌نگاوی هه‌ڵگرتووه..! به‌ڵام سه‌ره‌تا و دواقۆناغی گه‌شته‌كه‌ی شارو شارۆچكه‌و گونده‌كانی ڕۆژهه‌ڵاتی كوردستان بوو، عه‌تای هونه‌رمه‌ند له‌ساڵی (1985 تا 1988) شاری سه‌قزی كرده ماڵی خۆیی و له‌وێوه‌وه گه‌ڕا به‌دوای پرسیاره بێ وه‌ڵامه‌كاندا؟!
هونه‌رمه‌ند له‌به‌رئه‌وه‌ی حه‌زو خولیاو ئاره‌زووی بۆ هونه‌ری گۆرانیبێژی له‌ناخیدا زیاتر گه‌شه‌ی ده‌كرد و ده‌یخواست زۆرترین شوێن بگه‌ڕێ و له‌هه‌ر باخ و باخچه‌یه‌ك و مێرگوزارێكی هونه‌ر له‌ڕۆژهه‌ڵاتی كوردستان گوڵێكی بۆنخۆش و جوان بڕنێت و بیخاته سه‌رخه‌رمانی كه‌شكۆڵه لیپاو لیپه‌كه‌ی ، عه‌تا چاوشینی گه‌ڕیده له‌ڕۆژهه‌ڵات تا ده‌رفه‌تی بۆڕه‌خسا و توانا له‌جه‌سته‌یدا بووبێت چۆته خزمه‌تی هونه‌رمه‌نده مه‌زنه‌كانی وه‌ك ( محه‌مه‌دی ماملێ ، ڕه‌شیدخانی فه‌یزنه‌ژاد ، ڕه‌زای سه‌قایی ، سه‌ید محه‌مه‌دی سه‌فایی ، عه‌زیز شارۆخ ، محه‌مه‌د دانش ، قاله مه‌ڕه و حسێنی شۆخ كه‌مان ناسراو به (برایانی زێزێ) و زۆر له‌هونه‌رمه‌ندانی زیندووكه‌ره‌وه‌ی فۆلكلۆری میللی،
هونه‌رمه‌ند عه‌تا چاوشین پێمان ده‌ڵێت ( من خۆش به‌ختانه شه‌ره‌فی ئه‌وه‌م پێ بڕا، كۆمه‌ڵێ له‌و هونه‌رمه‌نده گه‌وره‌و به‌ڕێزانه‌ی پێش خۆمان و به‌به‌شی خۆم بینیومن ، یادیان به‌خێر ( محه‌مه‌دی ماملێ ، حسێن شۆخ كه‌مان ناسراو به‌برایانی زێ زێ ، سه‌یدمحه‌مه‌دی سه‌فایی و غه‌ریبی خدریار و زۆری تر ، من تێمگه‌یاندن كه من بۆ وێنه‌گرتن نه‌هاتووم..! به‌ڵكو عاشقی گۆرانیم و حه‌زم له‌گۆرانی یه ، كۆمه‌ڵێك پرسیار لای من هه‌بووه حه‌زم كردووه پێیان بڵێم ئه‌مه بۆ و وه‌ڵامم ده‌ست بكه‌وێـت ؟ ) (1) .
بێگومان هونه‌رمه‌ند عه‌تا چاوشین له‌هه‌ر گوڵزارێكی هونه‌ر گوڵێكی چنیوه و له‌ناخ و ده‌فته‌ری یاده‌وه‌ریدا یاداشتی كردووه، هه‌روه‌ها سوودی له هونه‌ر و فۆلكلۆری ئه‌و ناوچانه وه‌رگرتووه، له‌ناوچه‌ی لوڕه‌وه تا ده‌گاته‌وه موكریانی مه‌ڵبه‌ندی وێژه‌و هونه‌ری ڕه‌سه‌ن ، لایه‌نێكی دیكه‌ی عه‌تا چاوشینی هونه‌رمه‌ند به‌هه‌ر شوێنێكی كوردستان دا له‌ڕۆژهه‌ڵات یان له‌باشووری كوردستاندا ڕێڕه‌وی كردبێت، هه‌روا به‌سانایی پێیدا تێنه‌په‌ڕیوه ! به‌ڵكو به‌چاوی خوێندنه‌وه‌یه‌كی قوڵی بۆ ژینگه‌ی جوان و سرووشتی زه‌نوێر و چۆم و ڕووبار و تاڤگه‌و ده‌شت و چیا و دۆڵ و گوڵ و گوڵزاری كوردستان كردووه و دواتر له هونه‌ره‌كه‌یدا ڕه‌نگی داوه‌ته‌وه‌و به‌شێوه‌یه‌كی جوان و سه‌رنج ڕاكێش به‌خشیویه‌تییه‌وه به‌هۆگرانی هونه‌ر و ده‌نگه خۆشه‌كه‌ی،
له‌و شه‌و ئاهه‌نگه‌دا و پرسیار و ده‌م و دوو له‌گه‌ڵیدا زیاتر بۆم ده‌ركه‌وت ، هونه‌رمه‌ند عه‌تا چاوشین هونه‌رمه‌ندێكی سه‌نگین و به‌سه‌لیقه، خاوه‌نی پاشخانێكی هونه‌ری و ڕۆشنبیری و شاره‌زاییه‌كی زۆر له‌سه‌ر هونه‌ری مۆسیقا و گۆرانیی نه‌ته‌وه‌كه‌ی ، هه‌روه‌ها زانیاری و یاده‌وه‌ریی جوان و وردی له‌سه‌ر ژیانی گه‌وره هونه‌رمه‌نده‌كان هه‌یه به‌تایبه‌ت ئه‌و هونه‌رمه‌ندانه‌ی كه‌ڕۆژانێك له‌ڕۆژهه‌ڵات به‌خزمه‌تیان گه‌یشتووه ، هه‌روه‌ها كه‌سایه‌تیه‌كی نه‌رم و نیان و ده‌م به‌خه‌نده‌و نوكته‌بازو خۆش مه‌شره‌ب و زمانشیرین كه‌سایه‌تیه‌كی به‌رزو خاوه‌نی په‌یوه‌ندییه‌كی پته‌وی دۆستانه‌و هونه‌رییانه‌ی له‌گه‌ڵ سه‌رجه‌م هونه‌رمه‌نداندا هه‌بوو.
عه‌تاچاوشین و زاده‌ی خانه‌واده‌یه‌كی هه‌ژار و زه‌حمه‌تكێش ...!
له‌مانگی ڕێبه‌ندان و زستانی سه‌ختی شاری سلێمانی له‌یه‌كێك له گه‌ڕه‌كه دێرینه‌كان( باخی شێخ له‌تیف) له‌ڕێكه‌وتی ( 1/2/1961) په‌روه‌ردگاری میهره‌بان كۆرپه‌یه‌ك ده‌به‌خشێت به خانه‌واده‌ی ( ئه‌مین زۆراب) و ناوی لێده‌نێن( عه‌تا) ،
ئه‌مین زۆراب كه‌سێكی ڕه‌نجده‌ر و زه‌حمه‌تكێش و ڕۆژانه هێزی كاری خۆی فرۆشتووه له‌پێناو دابینكردنی بژێوی خانه‌واده‌كه‌ی، عه‌تا كوڕه گه‌وره‌ی خانه‌واده‌كه‌ی بووه ، خانه‌واده‌ی عه‌تاچاوشین جیا له‌دایك و باوكی خاوه‌نی دووبرا و دوو خوشكه به‌ناوه‌كانی ( عه‌زیز، نوری ، به‌هار و سه‌رگوڵ) .
عه‌تا چاوشین له‌ته‌مه‌نی ئاساییدا واته (6) ساڵی خراوه‌ته به‌رخوێندن له‌قوتابخانه‌ی (خالیدیه) ی سه‌ره‌تایی، ئه‌م منداڵه چاوگه‌شه له‌پۆلی دووه‌می سه‌ره‌تاییه‌وه درك به به‌هره‌ی ده‌نگخۆشییه‌كه‌ی ده‌كرێت و سه‌رنجی ئه‌وه ده‌درێت له‌چاو هاوڕێ قوتابییه‌كانی ئه‌م منداڵێكی جیاوازه‌و خاوه‌نی به‌هره‌یه‌كی شادی به‌خشه،
( عه‌تاچاوشین هاوڕێی هه‌موو ته‌مه‌نه‌كانمه، جیاله‌وه منداڵی یه‌ك گه‌ڕه‌ك بووین، له‌خوێندنی سه‌ره‌تایی و ناوه‌ندیش پێكه‌وه بووین،له‌پۆلی دووی سه‌ره‌تایدا هه‌ستمان به‌به‌هره‌ی ده‌نگخۆشیی عه‌تا كرد، ئه‌ویش له‌ڕێی مامۆستاوه پێی ده‌وتین كێ ده‌توانێ بانگ بخوێنێ به‌ده‌نگه‌وه، عه‌تا له‌و ته‌مه‌نه كه‌مه‌دا زۆر به‌جوانی و به‌ئه‌دایه‌كی خۆشه‌وه ده‌یخوێند، ئه‌وه سه‌ره‌تایه‌ك بوو ، به‌ڵام دواتر و له قۆناغه‌كانی تردا كاكه عه‌تا له‌ڕێی ده‌نگه خۆشه‌كه‌یه‌وه به‌شداری هه‌موو چالاكییه‌كانی قوتابخانه‌ی ده‌كرد و به‌یانیانیش له‌گۆڕه‌پانی قوتابخانه به‌ده‌نگه خۆشه‌كه‌ی سرووده‌كانی ئه‌وكاته‌ی ده‌خوێند) (2).
دوای ته‌واو كردنی خوێندنی سه‌ره‌تایی، عه‌تا ڕووده‌كاته ناوه‌ندی ڕۆشنبیر و له‌وقوتابخانه‌یه بڕوانامهی ناوه‌ندی به‌ده‌ست دێنێت، له‌ساڵی (1979) له ئاماده‌یی پیشه‌سازی به‌شی كاره‌با درێژه به‌خوێندن ده‌دات، واته هونه‌رمه‌ند عه‌تا چاوشین خاوه‌نی بڕوانامهی ئاماده‌یی پیشه‌سازی یه .
له‌هه‌ردوو قۆناغی ناوه‌ندی و ئاماده‌یی پیشه‌سازی، وه‌ك كه‌سێكی ده‌نگخۆش ناو ده‌رده‌كات، عه‌تای به‌هره‌مه‌ند ڕۆڵێكی گرنگی هه‌بووه له‌چالاكی قوتابخانه‌و گه‌شت و سه‌یرانی هاوڕێیانی گه‌ڕه‌ك و هاوڕێیانی قوتابخانه ، به‌تواناو به‌هره‌ی ده‌نگخۆشییه‌كه‌ی كه‌شێكی زۆر پڕجۆش و خرۆش و شادی به‌خشی بۆ هاوڕێ كانی دروست كردووه و به‌ده‌نگه زوڵاڵ و ئارامبه‌خشه‌كه‌ی گۆرانی بۆ چڕیون وئه‌وانیش چێژیان له گه‌شته‌كه‌یان بینیوه،
ته‌مه‌نی هه‌ڵده‌كشێت و هه‌ستی به‌بوونی خۆی كردووه، خوێندن و كاركردنی پێكه‌وه گرێداوه و به‌رده‌وام كاری كردووه بۆمه‌به‌ستی هاوكاریكردنی باوكه زه‌حمه‌تكێشه‌كه‌یی و یارمه‌تیدانی خانه‌واده‌كه‌ی ،
له‌ته‌مه‌نی مێردمنداڵیه‌وه هه‌ست به‌وه كراوه ئه‌م گه‌نجه خوێن گه‌رمه عاشق به‌هونه‌ره كه‌سێكی هێمن و كه‌م دوو و نه‌رم و نیان بووه و حه‌زوو ئاره‌زووی بۆ زمانی كوردی و هۆنراوه‌ی شاعیران و پۆشینی جلی كوردی بووه.
نووسه‌ر و شاعیر ( ئومێد شێخ كه‌ریم ) هاوڕێی قۆناغه‌كانی ژیانی چاوشینی جوانه‌مه‌رگ ده‌ڵێت( عه‌تا زۆر حه‌زی له‌جلی كوردی بوو ، به‌رده‌وام جلی كوردی له‌به‌رده‌كرد، كاتێكیش ده‌هات بۆ قوتابخانه له‌وێ خۆی ده‌گۆڕی و پانتۆڵه‌كه‌ی له‌به‌رده‌كرد، هه‌روه‌ها كه‌سێكی هێمن و له‌سه‌رخۆ و زۆر حه‌زی له‌ده‌نگه ده‌نگ نه‌بوو، هه‌میشه حه‌زی له‌بێده‌نگی بوو ، به‌هۆی ئه‌و خه‌سڵه‌تانه‌وه عه‌تا له‌لایه‌ن مامۆستاكان و براده‌ره‌كانییه‌وه زۆر ڕێزیان لێده‌گرت و خۆشیان ده‌ویست،به‌ڵام كه‌سێكی ماندووبوو، ژیانی به‌كرێكاری ده‌ستپێكرد، زۆرجار له‌كرێكارییه‌وه ئه‌هات بۆ ده‌وامی مه‌كته‌ب ،لایه‌نێكی دیكه‌ی به‌هره‌مه‌ندی و توانای جوانه‌مه‌رگ بێجگه له هونه‌ر و لایه‌نی ئه‌دیبییه‌كه‌ی خه‌تخۆش و جواننووسێكی شاره‌زا و لێهاتوو بوو ، زۆرجار پێكه‌وه دائه‌نیشتین به‌هه‌سته جوانه‌كه‌ی ده‌یویست فێری خۆشنووسی ده‌كردم ، كاكه عه‌تای جوانه‌مه‌رگ ئازاری عه‌شقێكی نابه‌كام له‌دڵیا زینده به‌چاڵكرابوو..! به‌داخه‌وه) (3) .
دوای ته‌واوكردنی خوێندن، باسكی هێزو جه‌سته‌ی به‌ته‌واوی ده‌خاته به‌ر كرێكاری له‌لای وه‌ستا ( كاروانی كاشی) و پاشان به‌هۆی زیره‌كی و لێهاتوویی خۆی ده‌بێته وه‌ستای كاشی دیوار و زه‌وی ، به‌رده‌وام له‌گه‌ڵ فرۆشتنی هێزی جه‌سته شه‌كه‌ته‌كه‌ی له‌پێناو نان و ژیان دا، له‌ڕێی ده‌نگه خۆشه‌كه‌یه‌وه و ووره ور و ناره ناری به‌رده‌وامی به‌ده‌م كاركردنه‌وه ڕۆحی خۆی له‌ڕێی گۆرانییه‌كانی ( حه‌سه‌ن زیره‌ك و محه‌مه‌دی ماملێ) ئارامكردۆته‌وه و بۆته هێزو وزه‌یه‌كی له‌بن نه‌هاتوو بۆداهاتووی .
عه‌تا چاوشین وه‌ك زۆر له‌هونه‌رمه‌ندانی دیكه سه‌ره‌تا له‌ڕێی لاسایكردن و دووپاته‌ی گۆرانی گه‌وره هونه‌رمه‌نده‌كانه‌وه( حه‌سه‌ن زیره‌ك 1921_26/6/1972) ،( محه‌مه‌دی ماملێ 1925_23/1/1999) و ( تایه‌ر تۆفیق1922_20/10/1987) بۆته ڕێبواری ڕێگا پیرۆزه‌كه‌ی هونه‌ر و ناو و ده‌نگی خۆی ده‌ناسێنێ له‌نێو ده‌وروبه‌رو نێوه‌ندی هونه‌ری له‌شاری سلێمانی، له‌سه‌ره‌تای هه‌شتاكان هونه‌رمه‌ند تازه ته‌مه‌نی گه‌یشتۆته (19) به‌هار به‌ده‌نگه خۆشه‌كه‌ی به‌شداری كۆڕو كۆبوونه‌وه‌ی یاران ده‌كات( له‌سه‌ره‌تادا لاسایی ئه‌وده‌نگ و ئاوازانه‌ی ده‌كرده‌وه، به‌سۆزه‌كانیان ڕۆحی گلاراوی ئه‌ویان ده‌گرته باوه‌ش و ده‌یان لاوانده‌وه، عه‌تاچاوشین سه‌ره‌تا گۆرانییه‌كانی له‌گه‌ڵ شه‌هید( عه‌بدوڵڵاگوڵێی ڕه‌باتی) هاوڕێی له‌سه‌ر كاسێت تۆماركردووه، خه‌ڵك به‌تامه‌زرۆییه‌وه گوێ یان له‌و گۆرانییانه ده‌گرت ) (4).
له‌سه‌ره‌تای ساڵانی هه‌شتاكان قۆناغێكی گرنگ و نوێی له‌ژیانی هونه‌ریی هونه‌رمه‌ند عه‌تاچاوشین ده‌ست پێده‌كات و په‌یوه‌ندییه كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كانی فراوان ده‌بێت و تێكه‌ڵ به‌تیپی مۆسیقا ده‌بێت، له‌ساڵی (1982) عه‌تای جوانه‌مه‌رگ به‌هاوكاری تیپی مۆسیقای خانه‌ی مامۆستایان، ئه‌وكاته ئه‌و تیپه له‌لایه‌ن هونه‌رمه‌ند
( عه‌لی ڕه‌زا) وه سه‌رپه‌رشتی ده‌كرا،
( هونه‌رمه‌ند عه‌تاچاوشین هاوڕێی منداڵی و هه‌رزه‌كاریم ، پێكه‌وه زۆركاری هونه‌ریمان ئه‌نجام داوه ، ساڵی (1982) دوو گۆرانیمان بۆتۆماركرد له‌ته‌له‌فزیۆنی كه‌ركوك، به‌هاوكاری هونه‌رمه‌ندانی تیپی مۆسیقای خانه‌ی مامۆستایان ، كه مامۆستا عه‌لی ڕه‌زا سه‌رپه‌رشتی ده‌كرد، گۆرانییه‌كان بریتی بوون له
( غه‌ریب مه‌ڕۆ ) له‌ئاماده‌كردنی مامۆستا عه‌لی ڕه‌زا بوو ، گۆرانی دووه‌م ( چیمه‌ن چیمه‌ن) له‌ئاماده‌كردنی من بوو، له‌ساڵی (1989) دوو گۆرانی دیكه‌مان به‌هاوكاری هونه‌رمه‌ندانی تیپی مۆسیقای مه‌وله‌وی بۆتۆماركرد، گۆرانی یه‌كه‌م به‌ناوی ( ژان) له‌ئاماده‌كردنی برای هونه‌رمه‌ند( گۆران ئیبراهیم خه‌یات) و گۆرانی دووه‌م ( بۆله‌مه‌ولا) له‌هۆنراوه و ئاوازی عه‌تاچاوشین و ئه‌ویش له‌ئاماده‌كردنی من بوو) (5).
هه‌روه‌ك چۆن زۆر له‌هونه‌رمه‌ندانی نه‌ته‌وه‌كه‌مان ، له‌ده‌ستپێكی كاری هونه‌رییانه‌وه ڕێگرییان لێكراوه له‌لایه‌ن خانه‌واده‌و بنه‌ماڵه‌كه‌یانه‌وه، عه‌تای جوانه‌مه‌رگیش به‌ده‌رنه‌بووه له‌و ڕێگرییه ،
ئه‌وشه‌وه‌ی بۆیه‌كه‌مین جار گۆرانی غه‌ریب مه‌ڕۆ له‌كه‌ناڵی كه‌ركوكه‌وه په‌خش ده‌كرێت بۆ باوكی خانه‌واده‌كه‌ی ده‌بێته هه‌واڵێكی كتوپڕ و سه‌رنج ڕاكێش و سه‌رسوڕهێنه‌ر، چونكه عه‌تاچاوشین له تۆماركردنی گۆرانییه‌كانی خانه‌واده‌كه‌ی ئاگادار نه‌كردووه، نه‌بادا ببنه له‌مپه‌ر له‌به‌رده‌م به‌جێگه‌یاندنی حه‌زو ئاره‌زووه‌كه‌ی ( بیرمه ئه‌وشه‌وه‌بۆیه‌كه‌م جار بێژه‌ری ته‌له‌فزیۆنی كه‌ركوك سه‌رله‌ئێواره پرۆگرامه‌كانی شه‌وی ده‌خوێنده‌وه، كاتژمێر ( 9:05) خوله‌ك گۆرانی غه‌ریب مه‌ڕۆ به‌ده‌نگی ( عه‌تا ئه‌مین) پێشكه‌ش ده‌كرێت، دانیشتبووین به‌دیار ته‌له‌فزیۆنه‌وه له‌ماڵه‌وه هه‌رئه‌م ووت كه ئه‌و عه‌تا ئه‌مینه من نیم ..! هه‌تا گۆرانییه‌كی پیشاندا، هه‌رچه‌نده باوكم یادی به‌خێر زۆری پێ ناخۆش بوو، به‌ڵام دواتر ڕازی بوو، سه‌ره‌تا كاره هونه‌رییه‌كانم به‌ناوی ( عه‌تا ئه‌مین) ه‌وه بڵاوده‌بۆوه ، تا له‌ناو هاوڕێیان و ئازیزان دا ناوی هونه‌ریم به‌عه‌تا چاوشین بڵاوبۆوه ) (6).
له‌مانگی (4) ی ساڵی (1984) هونه‌رمه‌ند و پێشمه‌رگه ( تایه‌ری خه‌لیلی) به‌هاوكاری كۆمه‌ڵێك ژه‌نیار له‌ماڵی كه‌سایه‌تی و هونه‌ردۆست ( محه‌مه‌د حاجی عه‌بدولكه‌ریم ، ناسراو به‌حه‌مه‌ی ئاسنگه‌ر) كۆمه‌ڵه سروودێك تۆمارده‌كات ، هونه‌رمه‌ندان ( عه‌تا چاوشین و عه‌تای حاجی عه‌لی به‌گ ، برای هونه‌رمه‌ند و پێشمه‌رگه (حه‌مه‌جه‌زا3/2/1949_1/10/2010) وه‌ك كۆرس له‌سروودی :
( چی بوو تاوانی ئه‌وانه‌ی وا له‌سێداره دران
غه‌یری دڵسۆزی وڵات و دوژمنی داگیركه‌ران)
هاوكاری هونه‌رمه‌ند تایه‌ری خه‌لیلی ده‌بن.
عه‌تا چاوشین و گه‌شتی بۆ ڕۆژهه‌لاـی كوردستان و دیداری له‌گه‌ڵ هونه‌رمه‌ندان ..!
یه‌كێك له قۆناغه گرنگه‌كانی ژیانی هونه‌ریی هونه‌رمه‌ند عه‌تا چاوشین ، قۆناغی ناوه‌ڕاستی هه‌شتاكان ساڵانی ( 1985 بۆ 1988) ، ده‌رفه‌تێكی زێرین و قۆناغێكی لێوڕێژ له ده‌وڵه‌مه‌ندكردنی ئه‌زموونی هونه‌ریی و به‌ده‌ستهێنانی زانیاری له‌سه‌ر ژیانی هونه‌رمه‌ندان و ئاشنابوونی به‌فه‌رهه‌نگ و كه‌لتووری شارۆچكه‌و شاره‌كانی ڕۆژهه‌ڵات و ده‌ستكه‌وتنی زانیاری له‌سه‌ر چیرۆكه‌كانی پاشخانی گۆرانیی هونه‌رمه‌ندان.
له‌مانه‌وه‌ی له‌ڕۆژهه‌ڵات له‌ماوه‌ی ئه‌و سێ ساڵه دا به‌دیداری چه‌ندین هونه‌رمه‌ند شاد ده‌بێت و به‌شداری ده‌یان زه‌ماوه‌ند و كۆڕی گه‌رمی شه‌و ئاهه‌نگی دیوه‌خانه‌كان و تۆماركردنی گۆرانی له‌گه‌ڵ هونه‌رمه‌ندان ( محه‌مه‌دی ماملێ ) ،( سه‌یدمحه‌مه‌دی سه‌فایی 1932_ 30/11/1995) ، ( قادر عه‌بدوڵلازاده ، ناسراو به‌قاله مه‌ڕه 21/12/1925_ 22/5/2009)، ( حسێنی شۆخ كه‌مان ، ناسراو به‌برایانی زێ زێ 1938_24/11/2015) ، هه‌ندێك له‌و كاره هونه‌رییانه‌ی بڵاونه‌كراونه‌ته‌وه و له‌ئه‌رشیفه به‌نرخه‌كه‌یدا پارێزراون،
یه‌كێك له‌و دیدارو دانیشتن و تۆماركردنی گۆرانییانه له‌ڕۆژهه‌ڵات ، هه‌میشه به‌وپه‌ڕی ڕێزو حورمه‌ته‌وه لێی ده‌ڕوانی ئه‌و دیداره پیرۆزو به‌نرخه‌ی بوو له‌گه‌ڵ گه‌وره هونه‌رمه‌ند ( محه‌مه‌دی ماملێ) ،
له‌كۆتایی ساڵی نه‌وه‌ده‌كان (1998 تا 2004 ) ڕادیۆی هه‌رێم ڕۆژانه په‌خشی ڕاسته‌وخۆی هه‌بوو ، یه‌كێك له‌وبه‌رنامانه‌ی كه به‌په‌رۆشه‌وه گوێم لێ ڕاده‌گرت به‌رنامه‌ی (میوانی ستۆدیۆی هه‌رێم ) بوو ، ڕۆژانی هه‌ینی پێشكه‌شكار و بێژه‌ری به‌توانا خاتوو ( فریشته مسته‌فا ) به‌شێوه‌ی ڕاسته‌وخۆ پێشكه‌شی ده‌كرد، هه‌ر هه‌ینی یه‌ك میوانداری له‌هونه‌رمه‌ندێك ده‌كرد له‌یه‌كێك له‌ئه‌ڵقه‌كانی میوانی ستۆدیۆی هه‌رێم هونه‌رمه‌ندی خۆشه‌ویست و خاوه‌ن گه‌روویه‌كی پاراوی كوردی هونه‌رمه‌ند ( عه‌تا چاوشین) بوو،
عه‌تا چاوشینی جوانه‌مه‌رگ له‌به‌رنامه‌كه‌دا كێوماڵێكی به‌نێو لاپه‌ڕه‌كانی ژیانی هونه‌ری خۆی كرد تاگه‌یشته سه‌ر باسكردن له گه‌وره هونه‌رمه‌ندی كورد( محه‌مه‌دی ماملێ ) به‌سه‌لیقه‌وه خوێندنه‌وه‌یه‌كی هونه‌ری به‌رزی بۆ هونه‌رمه‌ند محه‌مه‌دی ماملێ كردو ئاماژه‌ی پێدا كه به‌خزمه‌تی گه‌یشتووه و زۆر باس و خواسی هونه‌رییان پێكه‌وه كردووه و دیدارێكی له‌گه‌ڵدا سازكردووه ، هه‌روه‌ها ئاماژه‌ی به‌وه‌شدا و وتی پێم خۆشه كه ئه‌وه به‌گوێگران و بیسه‌رانی ڕادیۆی هه‌رێم ڕابگه‌یه‌نم كه په‌یوه‌ندییه‌كی زۆر پته‌و و هاوڕێیانه‌و برایانه له‌نێوان هه‌ردوو هونه‌رمه‌ند( حه‌سه‌ن زیره‌ك و محه‌مه‌دی ماملێ ) دا هه‌بووه‌و زۆر یه‌كترییان خۆشویستووه‌و ڕێزییان بۆ یه‌كدی داناوه، لێره‌وه ده‌مه‌وێت به‌ده‌نگی هونه‌رمه‌ند كاك محه‌مه‌دی ئاشناتان بكه‌م له‌كاتی كۆچی دوایی هونه‌رمه‌ندی گه‌وره حه‌سه‌ن زیره‌ك ، ئاغای ماملێ دووچاری چ بارودۆخێكی دژواربووه، عه‌تا چاوشین ته‌نها ئه‌وبڕگه‌یه‌ی دیداره‌كه‌ی كه له‌گه‌ڵ هونه‌رمه‌ند محه‌مه‌دی ماملێ سازی كردبوو سه‌باره‌ت به هونه‌رمه‌ند حه‌سه‌ن زیره‌ك له‌ڕێی ڕادیۆی هه‌رێمه‌وه دای به‌گوێی بیسه‌ران وگوێگرانی ڕادیۆی هه‌رێم ،
دوای ماوه‌یه‌ك له‌و دیداره‌ی له‌ڕادیۆی هه‌رێم بڵاوكرایه‌وه، به‌خزمه‌تی هونه‌رمه‌ند عه‌تاچاوشین گه‌یشتم و باسی ئه‌ودیداره‌م لێپرسی كه كه‌یی و له‌كوێ له‌گه‌ڵ هونه‌رمه‌ند محه‌مه‌دی ماملێ سازی كردووه؟ پێی ڕاگه‌یاندم : له‌شه‌وێكی زستانی شاری مه‌هاباد ، له (مانگی 2 ی ساڵی 1986 ) له‌ماڵی هونه‌رمه‌ند( محه‌مه‌دی ماملێ) دوای میواندارییه‌كی زۆر میهره‌بانانه ئه‌ودیداره‌م ئه‌نجامداو ماوه‌كه‌ی یه‌ك كاتژمێره و له‌سه‌ركاسێت له‌لای خۆم پاراستوومه،
سه‌باره‌ت به‌و دیداره‌ی عه‌تای جوانه‌مه‌رگ له گه‌ڵ هونه‌رمه‌ند محه‌مه‌دی ماملێ له شاری مه‌هاباد ، كاك (وریای ماملێ) كوڕی گه‌وره هونه‌رمه‌ند محه‌مه‌دی ماملێ ده‌ڵێت ( كاك عه‌تا چاوشین ماوه‌ی (4 بۆ 5) ڕۆژ له‌ماڵی ئێمه بوو ، بابم له‌یه‌كه‌م چركه‌دا زۆری خۆشویست و ڕێزی لێگرت) (7) .
له‌و دیداره‌دا عه‌تای جوانه‌مه‌رگ له‌گه‌ڵ هونه‌رمه‌ند محه‌مه‌دی ماملێ به‌ده‌نگه به‌سۆزه‌كه‌یان گۆرانی ( ئه‌ی خوادهاوار ئه‌ی موسڵمانان) به‌بێ مۆسیقاده‌خوێنن.
ئه‌م هونه‌رمه‌نده ده‌روێشه موریدی ده‌نگه ڕه‌سه‌نه‌كان بووه ، له‌هه‌رشوێنێك تروسكایه‌كی به‌دی كردبێت هه‌وڵی داوه و خۆی گه‌یاندۆتێ و زانیاریی وه‌رگرتووه، شار به‌شارو تۆمارگه به تۆمارگه‌ی شاره‌کانی ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان گه‌ڕاوه، به‌دوای شریتی هونه‌رمه‌ند‌ه‌کان ، به ده‌یان شریتی به‌جوانترین و پاكترین تۆماركردن كڕیوه‌و لای خۆی ئه‌رشیف كردوون و له‌باشترین شوێن پاراستوونی.
عه‌تای جوانه‌مه‌رگ هه‌ربه‌ته‌نها گوێگر و عاشقی ده‌نگی هونه‌رمه‌ندان ( زیره‌ك و ماملێ و تایه‌ر تۆفیق و سه‌فایی و برایانی زێ زێ و (عه‌تاخانی سه‌عید مه‌نسور 1917_1981) نه‌بووه، به‌ڵكو زۆر عاشقی ده‌نگی به‌رزو ناسكی هونه‌رمه‌ند ( محه‌مه‌د ڕه‌زای سه‌قای 10/4/1939 خوڕه‌م ئاباد_ 18/7/2010 تاران) بووه و هه‌وڵی داوه له‌نزیكه‌وه به‌دیداری شادبێت ،
( من زۆر موعجیبی ڕه‌زای سه‌قایی بووم، چووم بۆ ( خوڕه‌م ئاباد) تا بیبینم ، ئه‌وه‌نده سه‌رسامی بووم ماوه‌ی ساڵێك له‌وێ بووم ، نه‌ك بۆئه‌وه‌ی وێنه‌یه‌كی له‌گه‌ڵدا بگرم نه‌خێر ..! به‌ڵكو له‌به‌رئه‌وه بووه تێم بگه‌یه‌نێ كه ده‌ڵێ ( تفه‌نگ ده‌ردت بجوونه‌م) و ( دایه دایه وه‌ختی جه‌نگه) یانی چی بۆ؟ ، مه‌به‌ستم بووه چیرۆكی پشتی ئه‌و گۆرانیانه بزانم ؟!
هه‌روه‌ها له‌ساڵی (1985_1986) له‌گه‌ڵ هونه‌رمه‌نده په‌پوله ئاساكه و شمشاڵه سحراویه‌كه‌ی ( قاله مه‌ڕه) كاسێتێكم تۆماركردووه و هێشتا بڵاوم نه‌كردۆته‌وه..؟!) (8).
سه‌باره‌ت به‌و ماوه‌یه‌ی ژیان و گوزه‌رانی هونه‌رمه‌ند عه‌تا چاوشین و عه‌وداڵی بۆ دنیا جوانه‌كه‌ی هونه‌ر ، هاوڕێی یه‌كی هونه‌رمه‌ند به‌ناوی ( عه‌لی بانه‌یی) له‌واڵه‌كه‌ی خۆی نوسیویه‌تی ( ساڵی (1987) بوو هاوڕێی خۆشه‌ویستم و هه‌میشه له‌یادم كاك عه‌تا چاوشینی هونه‌رمه‌ند بۆیه‌كه‌م جار له‌شاری سه‌قز بینیم ،په‌یوه‌ندییه‌كی باش و به‌هێزمان هه‌بوو زۆربه‌ی كات ئه‌و ڕۆژانه‌مان به‌سه‌رده‌برد كه‌به‌یه‌كه‌وه‌بووین ،كاك عه‌تا ده‌نگێكی خۆش و تایبه‌تی هه‌بوو، زۆر جار كه‌بێتاقه‌ت ده‌بووم به‌گۆرانییه خۆشه‌كانی هونه‌رمه‌ند ( ڕه‌زای سه‌قایی) كه‌خۆی ده‌یچڕی ئارامی پێده‌به‌خشیم ، زۆر جوان ده‌یتوانی ئه‌و گۆرانی و مه‌قامه لوڕییانه بڵێت .
ڕۆژێك گووتی : عه‌لی له‌گه‌ڵ هونه‌رمه‌ندی گه‌وره و ناسراو مامۆستا (فه‌یزی نه‌ژاد) قسه‌مكردووه كه‌نه‌وارێكم بۆ تۆماربكات .
ئه‌وكات مامۆستا فه‌یزی نه‌ژاد له‌ژێر زه‌مینی ماڵه‌كه‌ی خۆیدا ستۆدێوییه‌كی باش و جوانی هه‌بوو كه‌كۆمه‌ڵێك ده‌زگا و ئامێری موزیكی لێبوو،
به‌ڵێ به‌ڕێكه‌وتین بۆ تۆماركردنی نه‌واره‌كه، كاكه عه‌تا به‌منی گووت : ته‌نها وێنه‌مان بگره بۆ ئه‌وه‌ی بۆ ئه‌رشیفی خۆم بمێنێته‌وه له‌گه‌ڵ موزیكزانانی شاری سه‌قز ، منیش گووتم به‌چاوان ، ئیتر ئه‌وه‌بوو به‌چه‌ند ڕۆژێك توانییان نه‌وارێكی زۆر باش و به‌پێز تۆماربكه‌ن) (9).
له‌كۆتایی هه‌شتاكانی سه‌ده‌ی پێشوو هونه‌رمه‌ند عه‌تا چاوشین ده‌گه‌ڕێته‌وه باشوور و زێده‌كه‌ی ، ئه‌وه‌ش قۆناغێكی دێكه‌ی ژیانی هونه‌ری و كۆمه‌ڵایه‌تی ده‌ست پێده‌كات و تێكه‌ڵاوی چه‌ندین هونه‌رمه‌ندی ئه‌و كاته و چالاكییه هونه‌رییه‌كانی زیاتر ده‌بێت و له‌گه‌ڵ تیپه مۆسیقیه‌كانی ئه‌وكاتی شاری سلێمانی به‌هه‌رمی به‌سۆزتر دڵنشین تۆمارده‌كات ،
یه‌كێك له‌و هونه‌رمه‌نده ئازیزو ده‌نگ زوڵاڵه‌ی نه‌ته‌وه‌كه‌مان و هاوڕێی دێرینی عه‌تای جوانه‌مه‌رگ ( میدیا حسێن) لاپه‌ڕه‌ی یاده‌وه‌رییه‌كانی له‌ته‌ك عه‌تاچاوشینی هونه‌رمه‌ند هه‌ڵده‌داته‌وه و بۆمان ده‌دوێت ( بۆیه‌كه‌مجا من له‌ساڵی (1983) یه‌كترمان بینی و یه‌كترمان ناسیی ، به‌ڵام ئه‌و له‌ساڵی (1982) به‌رهه‌می له‌ته‌له‌فزیۆنی كه‌ركوك هه‌بوو ، گۆرانی له‌گه‌ڵ تیپی خانه‌ی مامۆستایان تۆماركردبوو، هێشتا ئێمه به‌رهه‌می ته‌له‌فزیۆنیمان نه‌بوو..!
كاك عه‌تا له‌ده‌ستپێكی كاری هونه‌رییه‌وه زۆرجوان هاته ساحه‌كه‌وه، له‌باتی ئه‌وه‌ی دیوارێك بڕوخێنێ ، ئه‌م چه‌ند به‌ردێكی خسته سه‌ربه‌ردێك له‌دروستكردنی بیناو هه‌یكه‌لی گۆرانی كوردی، ئه‌توانم بڵێم ده‌ستی عه‌تا چاوشینی تیابوو، چ ئه‌وانه‌ی خۆی ڕێكی ده‌خستن ودروستی ده‌كردن ، چ ئه‌وگۆرانیاینه‌ی له‌فۆلكلۆر هه‌ڵیده‌بژاردن، كاك عه‌تا گۆرانی هه‌رهونه‌رمه‌ندێكی تری دووباره بكردایه‌ته‌وه ، هه‌میشه گۆرانی جوانی هه‌ڵده‌بژارد ، بۆنموونه گۆرانی ( سه‌وزه سه‌وزه) ی وتووه، ئه‌ویش فۆلكلۆره، ئه‌توانم بڵێم كه‌كه‌س نازانێ كێ خاوه‌نی گۆرانییه‌كه‌یه؟! ئه‌گه‌ر خاوه‌نه‌كه‌ی زیندوو بكه‌یته‌وه ناتوانێ وه‌ك كاك عه‌تا بیڵێ...!
هونه‌رمه‌ند عه‌تا چاوشین پیاوێكی قورس و سه‌نگین بوو له‌باری كه‌سایه‌تییه‌وه، هه‌ندێ جار گله‌یی ئه‌وه‌ی لێده‌كرا ، تۆزێك ته‌كه‌بووری هه‌یه و ڕۆحی زله!
وانه‌بوو ته‌كه‌بوور و ڕۆح زلی هه‌بوو بۆئه‌وه‌ی نه‌چه‌وسێته‌وه، بۆئه‌وه‌ی ڕێزی لێبگیرێت نه‌ك خۆی فه‌رزبكات به‌سه‌ر به‌رامبه‌ره‌كه‌یدا) (10).
له‌دوای ڕاپه‌ڕینی ساڵی (1991) وه تا دوا ساته‌كانی ژیانی قۆناغێكی دیكه‌ی لێوان لێو له‌جوانی و له‌داهێنانی هونه‌ری بوو له ژیانی عه‌تا چاوشینی جوانه‌مه‌رگ ده‌ست پێده‌كات، ئه‌م هونه‌رمه‌نده به‌سه‌لیقه‌و هه‌ستیاره تێكه‌ڵی هه‌موو كۆڕو كۆبوونه‌وه‌یه‌ك نه‌ده‌بوو تا هه‌ستی نه‌كردایه ئه‌و كۆڕو كۆبوونه‌وه‌یه ئه‌هلی وێژه‌و هونه‌ر نیین و چێژ له‌هونه‌ر وه‌رناگرن ، نه‌ك به‌وشێوه‌ی كه خۆی له‌وان به‌گه‌وره‌تر بزانێ نه‌خێر ، به‌ڵكو به‌هه‌موو شێویه‌ك ڕێزی له‌هونه‌ره‌كه‌ی خۆی ده‌گرت و كه‌سایه‌تی خۆی ده‌پاراست ، به‌ڵام تائه‌و جێگه‌یه‌ی بۆی ڕه‌خسابێت به‌شداری ئاهه‌نگ و بۆنه‌و یادی نه‌ته‌وه‌یی و نیشتمانی و بۆنه ئایینی یه‌كانی وه‌ك جه‌ژنی ( ڕه‌مه‌زان و قوربان) له كه‌ناڵه ئاسمانی و لۆكاڵییه‌كان كردووه،
وه‌ك له‌سه‌ره‌تاوه ئاماژه‌م پێدا، جیا له‌به‌هره‌ی ده‌نگخۆشییه‌كه‌ی ، حه‌زو خولیایه‌كی زۆری هه‌یه بۆ شعیری شاعیران و سه‌رسامه به‌شیعری شاعیران ( وه‌فایی و هه‌ژار و هێمن و گۆران و دیلان) و شیعری شاعیره كلاسیكه‌كانی نه‌ته‌وه‌كه‌مان ، وه‌زۆر له‌هۆنراوه‌كانی ئه‌و شاعیره به‌رزانه كردۆته گۆرانی و میلۆدی ناسكی به‌باڵادا بڕیوون ، هه‌روه‌ها خۆشی خاوه‌نی هه‌ستێكی جوانی هۆنراوه نووسین بوو، زۆربه‌ی شیعری گۆرانییه‌كانی خۆی دایناون ، له‌ساڵی (2003) نامیلكه شیعرییه‌كه‌ی به‌ناوی ( كێ ڕاسپێرم) به‌چاپ گه‌یاندووه، هونه‌رمه‌ند عه‌تا چاوشینی جوانه‌مه‌رگ له‌جوانترین هۆنراوه‌كانی خۆی داوه به هونه‌رمه‌ندانی هاوڕێی تا به‌ده‌نگه خۆشه‌كانیان بیخوێنن ، یه‌كێك له‌و هۆنراوه جوانانه ، به‌میلۆدییه‌كی ناسك و ده‌نگه خۆشه‌كه‌ی هونه‌رمه‌ند(بورهان مه‌جید) خوێندراوه گۆرانی ( كێ ڕاسپێرم ) .
( شه‌وگارم وه‌ك جاران نییه نازانم چۆن ده‌ڕوات و دێ
به‌ڕۆژگاریش له‌خه‌ڵوه‌تام گوێ هه‌ڵده‌خه‌م بۆ ده‌نگی پێ
نه‌سركه‌یه‌ك نه‌چرپه‌یه‌ك حه‌یفێ له‌لای تۆ وه نایه‌ت
دووربێ له‌باڵات ئه‌م شاره هه‌روه‌ك چۆڵه‌وانی وایه) .
سه‌باره‌ت به به‌خشینی هۆنراوه به‌هونه‌رمه‌ندان ، هونه‌رمه‌ندی ئازیز ( كه‌مال محه‌مه‌د) ده‌رباره‌ی سه‌ره‌تای ناسین و پێدانی هۆنراوه و خوێندنی به‌ده‌نگه خۆشه‌كه‌ی ده‌ڵێت ( من كاك عه‌تا چاوشینم له‌ڕێی هونه‌ره وه ناسیی ، ئه‌و زه‌مه‌نه ئه‌مزانی ده‌نگخۆشێك هه‌یه ، گه‌نجێكی جوان و خاوه‌ن ده‌نگێكی پاك هه‌یه گۆرانی ئه‌ڵێ، به‌ڕاستی ناسینی من له‌گه‌ڵ كاك عه‌تا ئه‌گه‌ڕێته‌وه بۆ سه‌ره‌تای هه‌شتاكان،
توانایه‌كی جوانی هه‌بوو له‌وتنی به‌سته و مه‌قاماتدا، له‌وگۆرانییه جوانانه‌ی كه خۆی دایده‌نا، گۆرانی هونه‌رمه‌ندانی ئه‌وته‌وه، زۆر جوانی ئه‌كرد ، كاك عه‌تا هه‌موو خه‌سڵه‌تی هونه‌ری تیابوو، هه‌رگیز له‌یادی ناكه‌م كاك عه‌تا هۆنراوه‌یه‌كی دامێ تا بیكه‌م به‌گۆرانی ، خۆش به‌ختانه كردم به‌گۆرانی ، شیعرێكی زۆرجوان بوو، گۆرانیه‌كی سه‌ركه‌وتووی لێده‌رچوو، ئێستاش شانازی به‌و هۆنراوه‌یه‌وه ده‌كه‌م،
( له‌پرچی ڕه‌شی تۆوه ، شه‌وگاری ڕه‌ش ئه‌بینم
له‌تیشكی چاوی تۆوه ، پرشنگی گه‌ش ئه‌بینم ) ( 11) .
له‌پاڵ نووسینی شیعری لیریك و ئه‌وینداری و جوانی وڵاته‌كه‌ی ، دنیا جوانه‌كه‌ی منداڵانیشی فه‌رامۆش نه‌كردووه و كۆمه‌ڵه هۆنراوه‌یه‌كی جوان و سوودمه‌ندی بۆ منداڵان نووسیوه، شیعری ( قوتابخانه) یه‌كێكه له هۆنراوه‌كانی چاوشینی جوانه‌مه‌رگ ،
( زوو هه‌ڵده‌ستم به‌یانی ،، به‌بێ ده‌نگی و ئاسانی
ده‌ست و ده‌م و چاو ئه‌شۆم ،، خۆم ئه‌گۆڕم نان ئه‌خۆم
جانتا ئه‌گرمه ده‌ستم ،، ئه‌ڕۆم بۆ جێ ی مه‌به‌ستم ) .
هونه‌رمه‌ند عه‌تا چاوشین ده‌نگخۆش و ئاواز دانه‌ر و شاعیر و خۆشنووس، عاشقی خوێندنه‌وه و كتێب بووه ، هه‌ركاتێك ده‌رفه‌تی بۆ ڕووخسابێت دوای گوێگرتن له ده‌نگی هونه‌رمه‌نده ڕه‌سه‌نه‌كان و هانا بۆ گه‌نجینه به‌نرخه‌كه‌ی ده‌بات و كێوماڵێك به ده‌نگ و گۆرانییه‌كانی ناو ئه‌رشیفه‌كه‌یدا ده‌كات و دواتر دوورله‌دنیای مه‌جازی و سۆشیال میدیا هانا بۆ خوێندنه‌وه‌ی كتێب ده‌بات تا خۆراك به هه‌ست و مێشكی ببه‌خشێت، عه‌تا چاوشین له‌قۆناغه‌كانی خوێندنه‌وه عه‌وداڵی گه‌ڕان بووه له‌ڕێی دیوانی شاعیران و كتێبه به‌نرخه‌كانه‌وه به‌دوای وشه‌ی جوان و ڕه‌سه‌نی كوردی ،
له‌ده‌ستپێكی كاری هونه‌رییه‌وه تا ئه‌و ساته وه‌خته دژواره‌ی ڤایرۆسی كرۆنا ڕاپێچی قه‌ره‌وێڵه‌ی نه‌خۆشخانه‌ی ده‌كات ، خاوه‌نی زیاتر له (200) گۆرانییه و زۆربه‌ی له‌ئاواز و هۆنراوه‌ی خۆی بووه ، تائێستاش ده‌نگ و گۆرانییه‌كانی گوێكرێكی زۆری هه‌یه‌وه به‌تامه‌زرۆییه‌وه هه‌وادارانی گوێ بۆ گۆرانییه‌كانی ڕاده‌گرن.
هونه‌رمه‌ندی ژه‌نیار و نه‌قیبی سه‌ندیكای هونه‌رمه‌ندان ( نیاز نوری) به‌وشێوه‌یه خوێندنه‌وه بۆ عه‌تاچاوشینی جوانه‌مه‌رگ ده‌كات و پێمان ده‌ڵێت ( یه‌كێك بوو له‌ده‌نگه جوانه‌كان ، ده‌نگێكی نه‌رم و له‌سه‌ر خۆی هه‌بوو له‌كاتی گۆرانی گوتندا ، له‌گه‌ڵ گۆرانیدا ئه‌ژیا ، دیاره ئه‌وه‌ش ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ ئه‌وه‌ی هۆنراوه‌كان و ئاوازه‌كان هه‌ڵقوڵاوی ناخی خۆی بوو، بۆیه له‌كاتی گۆرانی گوتندا هه‌ستت ده‌كرد له‌ناو گۆرانیه‌كانیدا ده‌ژی ) (12) .
هونه‌رمه‌ند عه‌تاچاوشین ، له‌ساڵی (2000) له‌گه‌ڵ خاتوو ( شنۆ) ژیانی هاوسه‌رگیری پێكدێنی ، په‌روه‌ردگاری مه‌زن دوو كوڕ و كچێك ده‌به‌خشێت به (شنۆ خان و كاك عه‌تا) به‌ناوه‌كانی ( گه‌شت ، كوڕه‌گه‌وره‌كه‌ی ) ، ( به‌یبوون ، كچه‌كه‌ی) و ( زه‌نوێ ، كوڕه بچووكه‌كه‌ی) په‌روه‌ردگار به‌ره‌كه‌ت خاته ته‌مه‌نیانه‌وه، عه‌تای جوانه‌مه‌رگ باوكێكی زۆر دڵسۆزو میهره‌بان و نه‌رم و نیان بووه بۆ منداڵه‌كانی هه‌رده‌م ڕێنمایی كردوون كه كه‌سێكی باش و ژیان دۆست بن و هه‌میشه‌گرنگی به‌خوێندن و خوێندنه‌وه بده‌ن و هاوڕێی كتێب بن.
هونه‌رمه‌ند سه‌ره‌تا وه‌ك فه‌رمانبه‌ر له به‌شی موزیك له‌سه‌ر میلاكی به‌رێوه‌به‌رایه‌تی گشتی ڕۆشنبیری و هونه‌ریی سلێمانی دامه‌زراوه و ماوه‌یه‌ك له‌و به‌شه به‌هه‌سته جوانه‌كه‌ی خزمه‌تی كردووه ، پاشان ڕاژه‌كه‌ی ده‌گوازێته‌وه بۆسه‌ر میلاكی وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده / به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی په‌روه‌رده‌ی گشتی سلێمانی و له قوتابخانه‌ی (گه‌ل) و دوا وێستگه‌ی ژیانی قوتابخانی ( كاشما) وه‌ك مامۆستای ( پیشه‌یی) خزمه‌تی قوتابیانی كردووه،له‌هه‌رشوێن و پێگه‌یه‌كدا كاری كردبێت عه‌تای هونه‌رمه‌ند خۆشه‌ویستی به‌خشیوه‌ته‌وه و به‌ڕێزه‌وه كاری له‌گه‌ڵدا كردوون ، بۆیه بۆته خۆشه‌ویستی هه‌مووان.
به‌داخه‌وه ڤایرۆسی كۆرۆنا ، زه‌فه‌ر به‌جه‌سته پاك و بێگه‌ر‌ده‌كه‌ی عه‌تای هونه‌رمه‌ند ده‌بات و شه‌كه‌تی ده‌كات، له‌ڕێكه‌وتی ( 17/6/2020) له‌نه‌خۆشخانه‌ی ( شه‌هید ئاسۆ) ده‌خرێته ژێر چاره‌سه‌ری پزیشكه‌وه، ده‌ردی عه‌تای جوان و خۆشه‌ویستی شارێك بێ ده‌رمان بوو ، تا له‌به‌ره‌به‌یانی ڕۆژی ( 22/6/2020) بۆ كۆتا جار هه‌ناسه‌ی سپارد و خه‌ون و ئاواته‌كانی له‌گه‌ڵ خۆیدا برده ژێر گڵ و چاوه‌كانی بۆ هه‌میشه لێكنا و نه‌ك خانه‌واده‌و بنه‌ماڵه‌و ئازیزان و زێده‌كه‌ی ، به‌ڵكو به‌ژیانئاواییه‌كه‌ی هه‌موو كوردستانی خه‌مبار كرد ،
ته‌رمی پیرۆزی ئه‌سپه‌رده‌ی خاكه پیرۆزه‌كه‌ی سه‌یوانی سلێمانی كرا.
له‌گه‌ڵ ته‌شه‌نكردن و بڵاوبوونه‌وه‌ی ڤایرۆسی كرۆنا ، عه‌تاچاوشینی هونه‌رمه‌ند و خاوه‌ن خامه‌ی هه‌ست ناسك، دركی به‌و مه‌ترسییه‌كردووه كه ئه‌م ڤایرۆسه چه‌ند شووم نه‌گریسه، ده ڕۆژ به‌رله‌وه‌ی چاوه‌شینه جوانه‌كانی لێكبنێ ، له‌ڕێكه‌وتی (12/6/2020) هۆنراوه‌یه‌كی به‌ناوی كرۆنا نووسیوه ...
( ئێوه وه‌رن ته‌ماشاكه‌نله‌وه‌رینی گه‌ڵا ڕێزان
ئای له‌م ئافاته‌بێ ڕه‌حمه چوار وه‌رزی كردووه به‌خه‌زان
ده‌ست له‌سه‌ر كه‌س ناپارێزێ وورد و درشت و دانا و نه‌زان
سه‌رله‌به‌رهه‌مووی دابڕی كۆڕی دۆستان و ئازیزان
خۆزگه زۆری پێ نه‌چوایه له‌یه‌ك پچڕان و ترازان)
له‌هه‌ر ڕووداو و كاره‌ساتێكى تراژيديا به‌سه‌ر گه‌له‌كه‌ماندا هاتبێت و یان مه‌رگی ئازێزێك بووبێت ،هونه‌رمه‌ندی ده‌نگ ناسك و هه‌ست بزوێن (ميديا حسێن) خامه‌ى پڕهه‌ست ولێوان لێو له‌ئیحساسی خستۆته‌كار و ئه‌و كاره‌ساته تراژیدیایه‌ی به‌هۆنراوه‌ی هه‌ست بزوێن ده‌ربڕيوه‌و پاشان به‌ده‌نگه زولاڵ و خۆشه‌كه‌ى چڕيويه‌تى و گوێگران و هۆگرانى ده‌نگى پێ سه‌رسام كردووه .
له ڕۆژى( 9/9/2020) مه‌راسيمى په‌رده‌لان له‌سه‌ر په‌يكه‌ر و كردنه‌وه‌ى باخچه‌يه‌ك به‌ناوى هونه‌رمه‌ندى كۆچكردوو (عه‌تاچاوشين ) كرايه‌وه ،جياله‌خانه‌واده‌ى هونه‌رمه‌ندى كۆچكردوو زۆر له‌هونه‌رمه‌ندان و هاوڕێيان و شه‌يدايانى ده‌نگى هونه‌رمه‌ند عه‌تا چاوشين ئاماده‌ى ئه‌و مه‌راسيمه بوون ، يه‌كێك له‌و مه‌قامه پڕ هه‌سته دابڕانه و كۆچه ئه‌به‌دييه‌ى عه‌تا چاوشينی جوانه‌مه‌رگ كه‌له‌و مه‌راسيمه‌دا خوێندرا به‌ده‌نگى هونه‌رمه‌ند ميديا حسێن بوو ،
هونه‌رمه‌ندان ميديا حسێن و عه‌تا چاوشين دوو هاوڕێ و هونه‌رمه‌ندى يه‌ك كات و سه‌رده‌م بوون كه پێوه‌ندى برايانه‌و هونه‌رييان پێكه‌وه گرێدابوو ، هه‌ردووكيان خاوه‌ن ده‌نگ و گه‌روويه‌كى جوان و پاراوى كوردى ، شاعير و ئاوازدانه‌رى به‌رهه‌مه‌كانيان بوون ، دوو هه‌ستى زۆر لێك نزيك و وه‌ك كانياوێكى سازگارى وڵات هه‌ميشه خاوه‌نى وشه‌ى ڕه‌سه‌ن وجوانى كوردى بوون كه‌له‌به‌رهه‌مه‌كانياندا به‌شێوه‌يه‌كى ته‌ندروست و گونجاو له به‌ندو كۆپله‌ى گۆرانيه‌كانيادا دايان ڕشتووه ،
پێش خوێندنه‌وه‌ی هۆنراوه‌كه، پرسيارێكم ئاراسته‌ى هونه‌رمه‌ند ميديا حسێن كرد، هۆكارى دانانى ئه‌و هۆنراوه‌يه له‌چييه‌وه سه‌رچاوه‌ى گرتووه ؟!
دواى هه‌ڵكێشانى ئاخێكى قوڵ ، دوێنێ شه‌و واته (8/9/2020 ) ده‌ستم دايه خامه تا ناخى پڕ زامارم بۆكاكه عه‌تاى براو هاوڕێي و هونه‌رمه‌ند ده‌رببڕم ،به‌ڵام باوه‌ڕتان هه‌بێت مه‌رگى كاكه عه‌تا ژان و ئازار و ناسۆرى برا شه‌هيده‌كانمى بيربردمه‌وه ،ئاى چ ئازارێكى سه‌خته ، له‌سۆزو خۆشه‌ويستى برايه‌تيمانه‌وه ئه‌و هۆنراوه‌يه هاته‌بوون ، ناتوانم ئه ومێژووه جوانه فه‌رامۆش بكه‌م و زامێكى زۆر قوڵه‌و مه‌حاڵه وازوو ساڕێژ بێت.
هۆنراوه‌ى هونه‌رمه‌ند ميديا حسێن بۆ مه‌رگى ناوه‌ختى عه‌تاچاوشینی جوانه‌مه‌رگ.
(په‌ست و په‌رێشانه بێ تۆ شاره‌كه‌ى سالم كاكه سوور
غه‌ريبستانه به‌بێ تۆ خانه‌قا و سه‌راو پيرمه‌سوور
بێ شه‌وق و بێ زه‌وقه وڵات هه‌رله‌كوێستان تا گه‌رمه‌سێر
شينى عه‌زيزانيان گێڕا زايه‌ڵه‌ى ساز ناڵه‌ى بلوێر
مه‌لى ئاره‌زووى ديدارت بێ ئۆقره و بێ هێلانه‌يه
ئه‌و دڵه‌ى جێژوانى تۆ بوو له‌دواى كۆچت وێرانه‌يه
به‌هارى خه‌نده‌و پايزى مووى زه‌ردى سه‌رت كاكه‌سوور
به‌مانگ و خۆريان ئه‌چوانى له‌پێش چاوى نزيك و دوور
چ ده‌ردێكى بێ ده‌رمانه وه‌ك برژانگ له‌به‌رچاوا بوون
مانگ و خۆر به‌ساته‌وه‌ختێ هه‌ردوو پێكه‌وه ئاوابن
تۆ به‌په‌له چ هه‌ستێ بوو بۆناو ته‌م و مژى بردى
ئه‌ى براده‌ر چ ده‌ستێ بوو ڕێى هاتنه‌وه‌ى لێ ونكردى
له‌سايه‌ى نا كه‌سا نه ژياي له‌سه‌ر پێى خۆت ڕاوه‌ستابووى
سه‌رقافڵه‌ى كاروانى شيعر و گۆرانى بووى نه‌وه‌ستا بووى
چه‌هچه‌هه‌ى ئاوازى گه‌رووت ئاوێته‌ى ده‌فى سينه بوون
چه‌رخى سپڵه به‌نه‌فره‌ت بێ له‌دوو قه‌ڕنا بۆتۆ نه‌بوون
ناڵيم خه‌مى كۆڵت سوك بوون گه‌لێ ئازارت چه‌شتووه
دڵنيابه پشكى شێرت بۆ هاوڕێكه‌ت جێ هێشتووه
له‌م ئێواره‌ى ته‌مه‌نه ما ته‌نهاو كردم چ به‌دبه‌ختم
هاكه منيش وه‌ده‌ر‌نرام ئه‌ڵێى ميوانى ناوه‌ختم
زه‌مانه لێت غافڵ نه بوو ده‌ك ياڕه‌بى كۆستى كه‌وێ
له‌وداخه ناى به‌دڵمه‌وه ئه‌وبه‌شى گه‌وره‌ى به‌ركه‌وێ
كاغه‌ز چاره‌ى خۆى ڕه‌ش ناكا خامه له‌ناو ده‌ستم هه‌ڵێ
ده‌با من ئيتر بێ ده‌نگ بم مام هه‌ژار به‌هێمن ئه‌ڵێ
خۆزگه من پێش تۆ ئه‌مردم تۆشيوه‌نت بۆئه‌كردم).
به‌رله‌كۆتایی وه‌ك ئه‌رك و به‌رپرسیارێتی ده‌بێت ئاماژه به هه‌وڵ و تێكۆشانی خه‌مخۆرانه‌ی هاوڕێی دێرینی هونه‌رمه‌ند عه‌تا چاوشین ، وه‌ستا ( فه‌رهاد ڕۆسته‌م) بده‌م ، به‌هه‌وڵ و خه‌مخۆریی به‌ڕێزیان په‌یكه‌ری هونه‌رمه‌ندی جوانه‌مه‌رگ له‌پاركی هونه‌رمه‌ند عه‌تاچاوشین دانرا .
جه‌مالی ده‌لاك ( 22/11/2023) هه‌ولێر.
سه‌رچاوه:
(1 و 8)به‌رنامه‌ی فۆلكلۆر ، ئاماده‌و پێشكه‌شه‌كردنی
( محه‌مه‌د مه‌ردان) كه‌ناڵی كوردسات ، یوتوب
( 23/6/2019) .
(2) په‌یوه‌ندی ته‌له‌فۆنی له‌گه‌ڵ هاوڕێی قۆناغی ئاماده‌یم ( ئارازی حاجی محه‌مه‌دی زه‌ڕه‌نگه‌ر) هاوڕێی دێرینی هونه‌رمه‌ند عه‌تا چاوشین ، (17/11/2023) ( هه‌ولێر _ سلێمانی) .
(3 و 6 و 7 و 10 و 11 ) دیكۆمێنتاری ( عه‌تا چاوشین ،،، عه‌تا زێڕی عه‌یاری هه‌ژده) كه‌ناڵی كوردسات _ كوردبین .
(4) عه‌تا چاوشینی هونه‌رمه‌ند ، عاسقی هۆنرا‌وه‌و ده‌نگ و ئاوازبوو) نووسینی ، نووسه‌ر و رۆژنامه‌نووس
( عه‌بدوڵڵا كه‌ریم مه‌حمود) تۆڕی كۆمه‌ڵایه‌تی فه‌یسبوك ( 5/11/2021).
(5) په‌یوه‌ندی ته‌له‌فۆنی له‌گه‌ڵ هونه‌رمه‌ندی ژه‌نیاری ڤیۆلۆن( ئه‌حمه‌د ڕه‌زا باخ) ئه‌ندامی تیپی مۆسیقای مه‌وله‌وی ، ڕۆژی یه‌ك شه‌ممه ( 19/11/2023) ( هه‌ولێر _ ئه‌ڵمانیا) .
(9) یاده‌وه‌ریی به‌ڕێز ( عه‌لی بانه‌یی) تۆڕی كۆمه‌لایه‌تی فه‌یسبوك له‌ڕێكه‌وتی ( 11/11/2016) ، وڵاتی ( نیوزلاند) .
(12) دیدار له‌گه‌ڵ هونه‌رمه‌ند نیاز نوری ، كه‌ناڵی K24 ( دیار جه‌مال ) ( 22/6/2020) .
سوپاس و پێزانینی زۆرم بۆهه‌ریه‌ك له‌هونه‌رمه‌ندان و به‌ڕێزان ( هونه‌رمه‌ند عه‌لی ڕه‌زا ، هونه‌رمه‌ند ئه‌حمه‌د ڕه‌زا ، نووسه‌ر و شاعیر ئومێد شێخ كه‌ریم و ئارازحاجی محه‌مه‌دی زه‌ڕه‌نگه‌ر) به‌زانیارییه‌كانیان هاوكارم بوون( ج،د).
کۆمێنت (0)
تا ئێستا هیچ کۆمێنتێک نەکراوە.