نووسەر "شاخەوان عەلی حەمەد" ساڵانێكە لە بواری نووسینی منداڵان دەنووسێت ،ئەسپی خۆی تاوداوە،لەرێگەی نووسینەكانییەوە وەكو پەروەردەكارێك رێنمایی منداڵانی كوردستان دەكات ، خاوەنی چەندین كتێبە لەو بوارەدا ئێمە بەباشمان زانی لە نزیكەوە ئەم هەڤپەیڤینەی لەگەڵیدا ساز بكەین.
* هەرچەندە بەرێزتان ناوێكی دیاری كوردستانن لە نووسین بەڵام پێمان باشە بەكورتی باس لەژیانی خۆت بۆ خوێنەرانمان بكەیت.
-من " شاخەوان عەلی حەمەد مامۆكی" لە 1/7/1971 لەگوندی (تاڵەبانی گەورە) چاوم بەدونیا هەڵێناوە، قۆناغی سەرەتایی و ناوەندی لەشارۆچكەی تەقتەق خوێندوەو خانەی مامۆستایان و دواتر كۆلێژی پەروەردەی لەهەولێر تەواوكردوە، خێزاندارەم چوار منداڵم هەیە بەناوەكانی (شایەن و شادە و ئەحمەد و ئادەم)، لەتەمەنی حەڤدە ساڵی دا لەساڵی 1989 یەكەم كتێبی خۆم بەناوی (هاروون و بالوور لە چیڕۆكی كوردی) لەبەغدا چاپ كردووە و بۆ ساڵی دواتر هەر لەبەغدا كتێبی (مەتەڵ بۆ زاخاوی مێشك) چاپ كرد، دوای راپەڕین یەكەم بابەتی خۆم بەناوی (گورگ و مەڕ) لە رۆژنامەی پەریستان تایبەت بەمنداڵان و دواتر گۆڤاری هەنگ بڵاو دەكردەوە، لەساڵی 1992 وەكو پەیامنێری پێشكەوتن لە كۆیەو لەساڵی 1993 وەكو پەیامنێری رۆژنامەی برایەتی و خەبات لە تەقتەق و تا ساڵی 1996 بەردەوام بووم، لەساڵی 1998 وەكو سەرنووسەری رۆژنامەی بەهرە كە 27ژمارەی لێ دەرچووە كارم كردووە ، ئەندامی سەندیكای رۆژنامەنووسانی كوردستان و جێگری سەرۆكی سەنتەری رۆشنبیری كەسنەزان و سەرۆكی رێكخراوی مامۆكە بۆ گەشەپێدانی مرۆیی لە ئێستادا لەبەڕێوەبەرایەتی پەروەردەی دەوروبەر، سەرپەرشتیاری هاوڕێی ڕەخنەگرم .
*با بزانین چی وای لێكردی ڕوو بكەیتە نووسین لە بواری منداڵان؟
- دونیای منداڵان دونیایەكی بێشومارو لەبن نەهاتووە، بۆیە كاركردن لەو سێكتەرە مرۆڤی ژیرو وردو زیرەكی گەرەكە تا بەكونج و كەلەبەرەكانی ئەو جیهانەدا ئاشنابێ و بزانێ چۆن پێیان بگەیەنێ و چۆن بەجوانترین شێوە بۆ داهاتوو سازو ئامادەیان بكات؟ هەروەها دونیای منداڵان پەیژەیەكە بۆ گەیشتن بەناخ و دەروونی ئەو بوونەوەرە هەست ناسكەی چۆنمان بوێ ئاراستەی بكەین، ئاوا لە ڕەوتی ژیان بڕوانێ و هەموو هەڵس و كەوت و رەفتارێكی ڕەنگدانەوەی ئەو پێگەیاندنەبێ كە ئێمە دەمانەوێ بەجوانترین شێوە پەروەردەیان بكەین.
هەر لەم ڕوانگەوە بەهۆی دەست كورتی و كەمی نووسەرو ئەو قەڵەمانەی خۆیان بۆ ئەو بوارە تەرخان كردووە دەبینین لە بەراوردكردنی ئەدەبی منداڵانمان بەئەدەبی بێگانە وەكو پێویست نەمانتوانیوە شان بەشانی ئەو ژانرە ئەدەبیە جیهانییە پێ هەڵێنین، سەرەڕای هەموو ئەو هەوڵانەی دراون كە جێی دەستخۆشین، منیش لە تەمەنێكی زووەوە شانم داوەتە بەر نووسین كە بتوانم لەو سستی و كڕچ و كاڵییەی لەئەدەبی منداڵان بەدی دەكرێ، تەكانێك بەو ڕەوتە بدەم و منداڵان بەهەندێ زاراوەی كوردی و ژیانی لادێ و بەپەروەردەو پێگەیاندنێكی تەندروست بناسێنم كە سوپاس بۆ خوا بەهەگبەیەكی پڕەوە لەو مەیدانە بەردەوامین.
*كاتێ دەنووسیت، كاتێكی دیاریكراوت بۆ نووسین هەیە، بۆنموونە لە شەو یاخود بەیانی؟
- نا، نەخێر كاتێكی تایبەت و دیاریكراوم نییە، وەلێ زۆر جار لەبینینی دیمەنێ لە ژیانی ڕۆژانە، لەخوێندنەوەی كتێبێ، لەسەیركردنی فیلمێ بیرۆكەی چیڕۆكێكم بۆ دێ و دواتر بەتایبەت ئەو كاتانەی تەنیام، یاخودئەو كاتانەی بەدەم پیاسەكردنەوە ڕێ دەكەم، كەلكەلەی ئەو چیڕۆكانە لەبێژینگ دەدەم بەوەی چۆن دەست پێبكەم؟ چۆن بچمە ناوەخن و كرۆكی بابەتەكە؟ گفتوگۆكان بە چ ئاقارێ ببەم و چۆن ئەو زمانە سادەو ساكارە بەكار بێنم بۆ ئەوەی منداڵانی كورد بەئاسانی تێی بگەن و دواجار ئامانجی ئەو نووسینە بیپَكم كە لەڕووی پەندو ئامۆژگارییەوە بابەتێكی بەرهەمداربێت، ئەوەیش ڕاستە بۆ هەموو ئەو بابەتانەی لەبواری پەروەردەو پێگەیاندنی منداڵ دەینووسم.
*جیاوازی نووسین بۆ منداڵ، لەگەڵ نووسین بۆ گەوران لەچیدا دەبینیتەوە؟
- نووسین بۆ گەوران هیچ سانسۆرێكی لەسەر نییە، نووسەر ئازادە بە زمانێكی گرێ و گۆڵ بنووسێ یا بەزمانێكی سادەو ساكار یا فەلسەفە ، لەوەشدا ئەوەی خۆی پێ خوێنەربێ، دەتوانێ بیخوێنێتەوەو تێی بگات، بەڵام منداڵ پێویستیەكە دەبێ بەوریاییەوە مامەڵەی لەگەڵ بكرێ، مامەڵەی لەگەڵ وشە چۆن بێت؟ چۆن ئەو شتێك بنووسێ كە منداڵ لێی وەربگرێ و هەست بەبێزاری نەكات؟ لەوەشدا دەقی نووسین لە زمانی منداڵ بەگەورە بكرێ ئەو منداڵە وەری ناگرێ، چێژی لێ نابینێ جا ئەو نووسینە شیعربێ یا ئۆپەرێت یا چیڕۆك و ...هتد.
*بابەتێكی دیاریكراوت هەیە بۆ ئەوەی لەرێگەی نووسینەكانت چارەسەری كێشەی منداڵ بكەیت؟
- بێگومان كاری ئێمە لەو پڕۆژانە دەست نیشانكردنی ئاریشەو لەمپەرو كێشەكانی بەردەم منداڵ و چارەسەركردنیانە، لەو پڕۆژانەی دەستمان داوەتێ بۆئەوەیە بتوانین لەنمایشكردنی دیمەنێكدا بابەتێ نیشانی منداڵ بدەین كە ئەوەی ناپاكی بكات، درۆزنبێ، ئیرەیی بەم و بەو ببات و بەرژەوەندویستبێ و زۆر شتی تر، دەرەنجامی ئەو كارانە دواجار بەكوێی دەگەیەنێ، لەوەشدا دەبێ بزانین شتێ نەخەینە ڕوو كە بێ ئەنجام بێت و لاسایی شتێ نەكەینەوە كە بۆ سەر دەروونی منداڵ ڕەنگدانەوەی خراپی هەبێت.
*لەو سەردەمەی تەكنەلۆژیاو كەناڵە ئاسمانیەكاندا چۆن وا لەمنداڵ بكەین بخوێنێتەوە؟
- دایك و باوك دوو فاكتەری پڕ بەهاو گرنگن لەو ئاڕاستەكردنەدا، بەواتایەكی دیكە دەبێ دایباب بزانێ چۆن خوێندنەوە لای منداڵەكەی خۆشەویست دەكات و ئەو حەزو خولیایەی بۆ دەڕسكێنێ؟ ئەگەر دایك و باوك خوێنەرێكی باش نەبن ناتوانن منداڵێكی خوێنەر دروست بكەن ، وەلێ لە نەخوێندەواریشیاندا هەمدیس دەتوانن ئەو كەش و هەوایە بڕەخسێنن بەتایبەت شەوانە پێش خەوتن بەپێی ئەقڵ و تەمەنی ئەو منداڵە هەندێ شتی جوانیان بۆ باس بكەن كە گوزارشت لەشتە جوانەكان بكات.
هاندانی منداڵ بۆ خوێندنەوە و پاداشت كردنی كە دوای خوێندنەوەی هەر چیڕۆك و نووسین و بابەتێكدا، بەڕوویەكی خۆشەوە داوا لە مناڵەكەی بكات لە خوێندنەوەی ئەو كتێب و بابەتەدا چی فێر بووە، شتێكی بۆ باس بكات، لەم سۆنگەوە تێگەیشتنی ئەو منداڵە ئەگەر زۆر كەمیشبێ، هاندانی دایك و باوك، زیاتر پەرەی تێگەیشتن لای ئەو منداڵە زیاد دەكەن كە حەزو خولیای ئەو منداڵە بۆ خوێندنەوە رێچكەی خۆی بگرێ.
هەڵبەتە لەم جەنجاڵیەی ئەم رۆژگارە بەرۆكی هەموو مرۆڤایەتی داگرتووە، دایك و باوكی لێهاتوو ئەوەیە بتوانێ لەتەك پەرەسەندنەكانی تەكنەلۆژیای سەردەم، خوێندنەوە فەرامۆش نەكەن و منداڵەكانیان بەخوێندنەوە گۆش بكەن.
*بوونی ئەو یارییە ئاگرینانەی منداڵان لەبازاڕەكان كە بەنرخێكی هەرزان دەفرۆشرێت، پێتان وا نییە ئەمە هاندان بێت بۆ توندو تیژی؟
- هەر شتێ منداڵ بەهۆیەوە پەنا بباتە بەر توندو تیژی، توندو تیژییە.. جا قسەی ڕەق و هەڕەشەو جنێودان بێت یان ئەو یارییە ئاگرینانەو ئەو فیلم و درامایانەی گیانی توندو تیژی لەكۆمەڵگا دەچێنن، دەزگاكانی راگەیاندن وەكو پێویست نەیانتوانیوە هەموو ئەو شتانە لەبێژینگ بدەن بزانن كامەیان نەرم و نیانی دروست دەكات و كامەیان هۆكارە بۆ بڵاوبوونەوەی توندو تیژی، گومانیش لەوەدا نییە بۆ منداڵ یارییە ئاگرینەكان كەسایەتی شەڕانگێزو خۆسەپێن بەرهەم دێنێ كە هەموو شتەكان لەچاوی توندو تیژییەوە ببینێ، لەوەشدا ئەركی لایەنی پەیوەندیدارە سنوورێ بۆ ئەوانە دانێن كە لەپێناو بەرژەوەندی خۆیان هۆكارن بۆ بڵاو بوونەوەی توندو تیژی.
*لەنێوان نووسەرانی كوردو جیهانی نووسەرێكی دیاریكراوهەیە كاریگەری لەسەر بەڕێزتان هەبێت؟
- هەر نووسەرێ شوێنەواری بەسەرمەوە هەبێت شانازی پێوە دەكەم و بەمامۆستای خۆمی دەزانم جا بە دەقێك بێ یان كتێبێك و ...هتد، ئەوانەی خۆم بەقەرزاریان دەزانم و لێیانەوە فێر بووم مامۆستا (حەمە ساڵح فەرهادی و د. مەولود ئیبراهیم و د. عومەر پەتی و رستگارو خوا لێ خۆشبووان مامۆستا رۆستەم باجەلان و مامۆستا حەمە كەریم هەورامی) و كەسانێ كە ئێستا ناویانم لەیاد نییەو لەبواری راگەیاندنیشەوە سوپاسی كاك (وشیار نوری لەك) دەكەم كەناڵەكەیان (تەلەفزیۆنی ڕەسەن)یان لەبەردەمم واڵاكردووە كە هەفتانە چیڕۆكێكی منداڵانی تێدا پێشكەش دەكەم.
*ئەگەر باس لەكتێبە چاپكراوەكانت بۆ خوێنەرانمان بكەیت؟
- تا ئێستا زیاتر لە بیست زنجیرە كتێبم بۆ منداڵان لەژێر پڕۆژەی: كتێب باشترین هاوڕێیە، كە هەر زنجیرەیەك ناونیشانێكی سەربەخۆی هەڵگرتووەو چاپم كردوون، لەتەكدا زیاترلە دە كورتە رۆمان و نۆڤلێت و دەیەها كتێبی تایبەت بە فۆلكلۆرو بابەتی ئایینی و كۆمەڵایەتی و وەرگێڕانم هەیە ئەگەر ئاماژە بەناوەكانیان بدەم جێیەكی زۆر لەم دیدەنیە دەگرێ.
*بوونی ڕەخنەگری بنیادنەر لەهەموو بوارێك گرنگە، چۆن دەڕوانیتە ئاستی ڕەخنەگران لە كوردستان؟
- ڕەخنەگری زۆر باشمان هەیەو لەپاڵەوە ڕەخنەگری ئەوتۆمان هەن كە نووسەر لەنووسین خاو دەكەنەوە، بەڵام ئەوەی تێبینی بكەم ڕەخنەگرانمان ئاستی تێگەیشتنیان زۆر باشە بۆ خوێندنەوەی شتەكان.
* ئێمە زۆر سوپاس دەكەین بۆ ئەو دەرفەتەی بە ئێمەت بەخشی .
- منیش زۆر سوپاسی بۆ ئەو بەسەركردنەوەتان دەكەم، خوای پەروەردگار نموونەتان زۆر بكات و هەر شادو بەختەوەربن.
هەڤپەیڤین- كامەران حاجی ئەلیاس
کۆمێنت (0)
تا ئێستا هیچ کۆمێنتێک نەکراوە.