ورده‌كاری رێككه‌وتنی ئاگربه‌ست له‌كه‌رتی غه‌ززه‌ راگه‌یه‌ندرا

لەگەڵ نزیک بوونەوەی ڕێکەوتنی ئاگربەست لە کەرتی غەززە و ئاڵوگۆڕی زیندانیانی نێوان ئیسرائیل و حەماس، ورده‌كاریی ره‌شنووسی رێككه‌وتنه‌كه‌ ئاشكرا ده‌كرێن. 

به‌پێی راپۆرتێكی ئەلعەرەبییە ئەلحەدث، ئیسرائیل دەیەوێت چارەنووسی هادار گۆڵدن بزانێت و زانیاری روون لەسەر ئەو بزانێت.

له دوو قۆناغدا و به‌ 42 رۆژ
سه‌رچاوه‌كه‌ ورده‌كارییه‌كانی ره‌شنووسی رێككه‌وتنه‌كه‌ی بڵاوكردۆته‌وه‌ و كه‌ دوو قۆناغ لەخۆدەگرێت کە هەر قۆناغێک 42 رۆژ دەخایەنێت.
قۆناغی یەکەم وەستاندنی ئۆپەراسیۆنی سەربازی دوولایەنە و کشانەوەی هێزەکانی ئیسرائیل بەرەو رۆژهەڵات و دوور لە ناوچە قەرەباڵغەکان بۆ ناوچەیەکی سنوور لە هەموو ناوچەکانی کەرتی غەززە بە دۆڵی غەززە (تەوەری نەتزاریم و چوارگۆشەی کوەیت) دیاری کرد.
هەروەها ئاماژەی بە راگرتنی کاتی چالاکی ئاسمانی (بۆ مەبەستی سەربازی و سیخوڕی) لە غەززە بۆ ماوەی 10 کاتژمێر لە رۆژێکدا و بۆ ماوەی 12 کاتژمێر لە رۆژانی ئازادکردنی رفێندراوان و زیندانییەکاندا کراوە.

هەروەها مەرجی گەڕانەوەی ئاوارەکان بۆ ناوچەکانی نیشتەجێبوونی خۆیان و کشانەوە لە دۆڵی غەززە (تەوەری نەتزاریم و چوارگۆشەی کوەیت) دیاری کرد.

روونیشیکردەوە کە لە رۆژی حەوتەم (پاش ئازادکردنی 7 دەستگیرکراو) هێزەکانی ئیسرائیل بە تەواوی لە شەقامی رەشید لە رۆژهەڵاتەوە بەرەو شەقامی سەلاحەددین دەکشێنەوە و شوێن و دامەزراوە سەربازییەکانی ئەو ناوچەیە بەتەواوی هەڵوەشێنراونەتەوە و لەگەڵ دەستپێکردنی گەڕانەوەی ئاوارەکان بۆ ناوچەکانی نیشتەجێبوونیان (بەبێ هەڵگرتنی چەک لەکاتی گەڕانەوەیاندا) و هەروەها ئازادی هاتوچۆی دانیشتوان لە سەرجەم ناوچەکانی کەرتی غەززە و هاتنە ناوەوەی هاوکارییە مرۆییەکان لە شەقامی ئەلڕەشیدەوە لە یەکەم رۆژەوە و بەبێ هیچ ڕێگرییەک دەستپێدەکات.

لە رۆژی 22 دا هێزەکانی ئیسرائیل لە ناوەندی کەرتی غەززە (بەتایبەتی تەوەری نەتزاریم و تەوەری دەوری کوەیت) لە رۆژهەڵاتی رێگای سەلاحەددین دەکشێنەوە بۆ ناوچەیەکی نزیک سنوور و پێگە و دامەزراوە سەربازییەکان بەتەواوی هەڵوەشێنرانەوە.

ئاوارەکان بەردەوام دەبن لە گەڕانەوە بۆ شوێنی نیشتەجێبوونیان (بەبێ هەڵگرتنی چەک لە کاتی گەڕانەوەیان بۆ ماڵەکانیان) لە باکوری کەرتی غەززە و ئازادی هاتوچۆ بۆ دانیشتووان لە هەموو ناوچەکانی کەرتی غەززە بەردەوام دەبێت.
یارمەتی مرۆیی
هەروەها رێککەوتنەکە ئاماژەی بەوەدا کە لە یەکەم رۆژەوە بڕێکی چڕ و پێویست لە هاوکاری مرۆیی و کەرەستەی فریاگوزاری و سووتەمەنی (600 بارهەڵگر لە ڕۆژێکدا کە 50 بارهەڵگری سووتەمەنی تێدایە کە 300 بارهەڵگریان بۆ باکوور) دابین دەکرێت، لەوانە سووتەمەنی بۆ کارپێکردنی وێستگەی کارەبا، بازرگانی، ئامێری لابردنی خۆماڵان، نۆژەنکردنەوە و کارپێکردنی نەخۆشخانە و بنکەی تەندروستی و نانەواخانەکان لە هەموو ناوچەکانی کەرتی غەززە و ئەمەش لە هەموو قۆناغەکانی رێککەوتنەکەدا بەردەوام دەبێت.

ئاڵوگۆڕی زیندانیان
لە وردەکارییەکانی ئاڵوگۆڕی زیندانییەکانی نێوان هەردوولادا، سەرچاوەکان ئاشکرایان کردووە کە لە قۆناغی یەکەمدا حەماس 33 دەستگیرکراوی ئیسرائیلی ئازاد دەکات کە بریتین لە ژن (هاوڵاتی و سەربازی)، منداڵ (خوار تەمەن 19 ساڵ کە سەربازن)، بەساڵاچووان (سەروو 50 ساڵ) و بریندار و نەخۆشی مەدەنی لە بەرامبەر ژمارەیەک زیندانی لە گرتووخانە و گرتووخانەکانی ئیسرائیل، بەگوێرەی ئەمانەی خوارەوە:

- حەماس هەموو ئافره‌ت و منداڵانی مەدەنی ئیسرائیلی ئازاد دەکات (تەمەنیان لە خوار 19 ساڵەوە و سەرباز نین)، لە کاتێکدا ئیسرائیل 30 منداڵ و ژن ئازاد دەکات بۆ هەر دەستگیرکراوێکی ئیسرائیلی.

پاشان بزووتنەوەکە هەموو دەستگیرکراوانی بەتەمەنی ئیسرائیلی (سەرووی 50 ساڵ) و نەخۆش و بریندارانی مەدەنی ئازاد دەکات، لە کاتێکدا ئیسرائیل 30 زیندانی بەتەمەن (سەرووی 50 ساڵ) و نەخۆش بۆ هەر دەستگیرکراوێکی ئیسرائیلی ئازاد دەکات.

دواتر حەماس هەموو سەربازە ژنەکانی ئیسرائیل ئازاد دەکات و ئیسرائیل 50 زیندانی لە بەندیخانەکانی ئازاد دەکات لە بەرامبەر هەر ئافره‌تێكی سەربازیی ئیسرائیلی ئازاد دەکرێت (30 زیندانی هەتاهەتایی و 20 زیندانی تر و لە 15 ساڵ زیاتر نەماوە).

هەروەها لە رەشنووسەکەدا قۆناغ و رۆژەکانی ئاڵوگۆڕی زیندانییەکان لە نێوان هەردوولادا باسکراوە.

دەستگیرنەکردنەوەی زیندانییەکان
لە کاتێکدا ئیسرائیل بەڵێنی داوە ئەو زیندانیە فەلەستینیانە دووبارە دەستگیر نەکاتەوە کە بە هەمان ئەو تۆمەتانە ئازاد دەکرێن کە پێشتر بە هۆیانەوە دەستگیرکرابوون، بەڵام لایەنی ئیسرائیلی دەستپێشخەری ناکات بۆ دووبارە دەستگیرکردنەوەی فەلەستینییەکان بۆ بەسەربردنی ماوەی سزاکەیان.

هەروەها زیندانیە فەلەستینییەکان کە ئازاد دەکرێن پێویستیان بە واژۆکردنی هیچ بەڵگەنامەیەک نییە وەک مەرجێک بۆ ئازادکردنیان.

لە قۆناغی دووەمدا، گەڕانەوە بۆ ئارامی بەردەوام ڕادەگەیەنرێت (وەستاندنی هەمیشەیی ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکان و هەموو شەڕەکان) و پێش دەستپێکردنی ئاڵوگۆڕی دەستگیرکراوەکان و زیندانییەکان لە نێوان هەردوولادا، هەموو ئەو پیاوانەی کە ماونەتەوە (خەڵکی مەدەنی و سەربازی) لە بەرامبەر ژمارەیەکی ڕێککەوتنی زیندانی لە گرتووخانە و گرتووخانەکانی ئیسرائیل و کشانەوەی تەواوی هێزەکانی ئیسرائیل لە کەرتی غەززە.

تەرمی مردووەکانیش کە لەلای ئەو دوو لایەنە دایە دوای گەیشتن و ناساندنیان ئاڵوگۆڕ دەکرێن.

جێبەجێکردنی پلانی ئاوەدانکردنەوەی کەرتی غەززە بۆ ماوەی 3 بۆ 5 ساڵ دەست پێدەکات کە خانوو و بینای مەدەنی و ژێرخانی مەدەنی دەگرێتەوە و قەرەبووکردنەوەی سەرجەم زیانلێکەوتووان لەلایەن ژمارەیەک وڵات و رێکخراوەوە سەرپەرشتی دەکرێت لەوانە میسر و قەتەر و نەتەوە یەکگرتووەکان.

جگە لەوەش دەروازەکان دەکرێنەوە و رێگە بە هاتوچۆی خەڵک و کەلوپەل دەدرێت.

جێی ئاماژه‌یه دوێنێ شاندێکی باڵای ئیسرائیل که پێکهاتبوو له سه‌رۆکی ده‌زگای هه‌واڵگری ه‌ره‌وه‌ی ئیسرائیل (مۆساد) و سه‌رۆکی ده‌زگای ئاسایشی شین بێت، رۆنن بار دوێنێ گه‌یشتنه قه‌ته‌ر بۆ ته‌واوکردنی دانوستاندن.

لە 7ی تشرینی یەکەمی 2023 ەوە نزیکەی 100 ئیسرائیلی لەو ناوچە وێرانکراوەی فەلەستین دەستگیرکراون، بەڵام هەندێک لە خەمڵاندنەکانی ئیسرائیل ئاماژە بەوە دەدەن کە نیوەیان مردوون.