لەبابەتێكی مێژوی گرنگ دەستپێبكەین، بەعسیەكان و ئومەی عەرەبی فاشیزم و دژە ئیسڕائیلیەكان هەمیشە شانازییان بەوە دەكرد، كە ڕۆژگارێك ئیمپڕاتۆر و دیكتاتۆرێكی عەرەب هەبوو بە بێ ئەوەی لە ئیسڕائیل بترسێت موشەكی بە تێلئەڤیڤەوە دەنا، دواتر بینیمان چۆن لەكونێكدا دۆزرایەوە و تۆڵەی چەندین ساڵەیان لەێكردەوە و لە ڕوحیان دەرهێنایەوە.
بەعسیەكان گرنگیەكی گەورەیان بەوە دەدا كە لە شنگالدا بەتەواوەتی پێگەی سەربازی گەورەیان هەبێت، چونكە لە شنگالەوە دەیانتوانی زۆر كارتی مەترسیدار ڕووبەڕووی دەرەوە ڕابكێشن، ئەوەش پەیوەندی بەو پێگە ستڕاتیژیەوە هەیە كە شنگال لەڕووی جیۆپۆلۆتیك و وزەسازییەوە هەیەتی.
بۆچی شنگال گرنگیەكی نێودەوڵەتی هەیە؟
كاتێك سەیری پڕۆسێسی نوێی هەناردەی گازو غاز دەكەین بۆ ئەوروپا شنگال پشكی شێری بەردەكەوێت، چونكە ئەو ناوچەیە كانگایەكی مەزنی گاز و غازی گەورەیە كە بەقەبارەی چەندین وڵاتی گەورە غازی هەیە و بەمنزیكانەش لە چوارچێوەی پلانی بەدیلدا دەنێردرێتە دەرەوە و هەر بەربەستێكیش هەبێت لەبەردەم ئەم پڕۆسەیە بێگومان كۆدەنگی جیهانی لەدژی دروستدەبێت.
تەنها ئەوەنییە كە شنگال ناوەندێك یان كانگایەكی مەزنی گاز و غازە، بەڵكو ئەگەر یەكتۆز لە دورەوە بنواڕیتە نەخشەكە، دەبینیت شنگال سێگۆشەیەكی مەزنە، كە گۆشەیەكەوە دەڕوانێت بەسەر سوریا(ڕۆژئاوای كوردستان) و لە گۆشەیەكی ترەوە دەڕوانێت بەسەر عێراق و لە گۆشەیەكی دیكەوە دەڕوانێت بەسەر ئێران و توركیا و باشوری كوردستانی،واتە گەر لەسەر لوتكەی چیاكەوە بنواڕیتە دەوروبەرت زۆر بە ئاسانی دەتوانی(سوریا عێراق ئێران توركیا و كوردستان) بە ڕوونی ببینیت.
ئەوە جگەلەوەی شنگال زۆر بە جوانی دەڕوانێت بەسەر تێلئەڤیڤی و تەواوی خاكی پیرۆزی پێغەمبەرەكان دا
ئەوەش پێمان دەڵێت چەندە گرنگە ئەوناوچەیە لەژێر دەستێكی ئارام و هێزێكی تۆكمەدابیت كە بتوانێت كار لەسەر پاراستنی سنورەكە بكەن بە شێوەیەكی زۆر زۆر ستڕاتیژی.
خۆ ئەگەر سەكۆیەكی موشەكی ئەمریكی یان ڕووسی یان چینی لەسەر چیای شنگال جێگیر بكرێت ئەوا بە ئاسانی دەتوانرێت كۆنترۆڵی تەواوی ناوچەكە بكرێت لە ڕێگەیەوە، كە گۆشەی هەرە خەتەری ئەم شوێنە ئەوەیە دەتوانرێت بە ئاسانی بنواڕێت بەسەر ئیسڕائیلدا.
عێراق چی لە شنگال دەوێت؟
ئێستا بەڕوون و ڕاشكاوی شنگال و سنورە ستڕاتیژیەكەی بەدەست پەكەكە و هێزەكانی نزیك لەو پارتەن، سوپای عێراق دەیەوێت وەك بەشێك لەخاكی ولاتەكەی بیخاتەوە ژێركۆنترۆڵی خۆی، بەڵام لە ڕاستیدا ئەمە خواستێكی وەها گەورەنییە، چونكە هێشتا سوپای عێراق ئەو متمانەیەی نییە كە شنگال بەجوانی بپارێزێت بەهۆی حەشد و ناڕێكوپێكی سوپاكەوە.
عێراق لەبەر دووئامانج دەچێتە شنگال، یەكەم ئەوەی كە بەڕاستی سوپاكەی هەیمەنەی تەواو لە عێراقدا بەدەستبهێنێت بەتایبەتی لە دەشتە بەرین و ناوچە گەورەكەی دەشتی شێخانو دەورووبەری موسڵ.
دووەم لەبەر ئەوەی دەیەوێت خۆی كۆنترۆڵی هەناردەی نەوت و گاز و غازی سنورەكە بكات، وەك ئەوەی ئێستا لە كەركوك دەیكات، هەرچەندە عێراق ناتوانێت ئەوكارە بەباشی بكات بەهۆی خراپی سیتمی پتڕۆلیزمی عێراقەوە.
پەكەكە چیدەكات لە شنگال؟
بیانوی هەرە گەورەی پەكەكە لە شنگال ئەوەیە كە دەیەوێت لەناوچەكەدابێت بۆئەوەی خەڵكەكەی بپارێزێت، هەرلەبەر ئەوەشە هێزی خۆجێی میلیشیا ئاسا دروستكردووە و بوەتە مترسی لە سنورەكەدا.
پەكەكە دەیەوێت لەشنگال بمێنێتەوە چونكە تاكە ڕێگایە بتونێت هەم لەڕێگەیەوە بگاتە عێراق و ڕۆژئاوای كوردستان و توركیا و تەواوی ناوچەكە، چونكە ئەو ڕێگایە دواین ڕێگای ۆردی پێكبەستی ستڕاتیژی و ئابوری و سیاسی و سەربازییە بۆ پەكەكە كە دەتوانێت پێكبەست لەنێوان هەر چوار پارچەی كوردستان دروستبكات.
ئەوە بەدەرلەوەی دەتوانێت لەو ڕێڕەوەوە نەوتی ڕۆژئاواو گاز و غاز و هتدی ناوچەكە بەقاچاخ بگوازێتەوە بۆ هەر كەسولایەنێك كە بیەوێت بە پارەی كەم ئۆیڵینگی دەستبكەوێت.
ئای پەكەكە شنگال جێدەهێڵێت؟
لە ڕاستیدا هیچ هێزێكی جیهانی بەتایبەتی ئیسڕائیل و ئەمریكا لەگەڵ ئەوەنین پەكەكە یان هەر هێزێكی دیكە نزیك لەو پارتەوە لە شنگال بمێنێتەوە، بەهۆی ئەونزیكییەی كە پەكەكە لە ئێرانەوە هەیەتی كە ترسەكە ئەوەیە ڕۆژێك ببێتە نمایندەی ئێران لە هێرش بۆسەر بەرژەوەندیەكانی ئەمریكاو ئیسڕائیل.
پەكەكە نە بەشەڕ نە بە ئاشتی ئامادەنییە شنگال چۆڵبكات، چونكە ئەوان دواین نمایندەی بیری ئابوری ڕووی نوێی بلۆكی ڕۆژهەڵاتن لەناوچەكە و نایانەوێت هیچ ڕێڕەوێك هەبێت كە توركیا قازانج لە خێروبێری كوردستان بكات،ئەگەر بەقازانجی كوردیشبێت هەرگیز ڕێگەنادات ئەوڕێڕەوە ئابورییە چۆڵبكات، بۆیە لە حالەتی ڕێكنەكەوتنی برابەشیدا پەكەكە ئامادەكاری بۆ شەڕێكی زۆر گەورە لە شنگال كردووە.
ئۆپڕاسیۆنی مەزنی توركیا و عێراق بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی پەكەكە لە شنگال هەیە، لەوانەشە پشتیوانی تەواوەتی ناتۆمو ئەمریكاشیان هەبێت، چونكە پەكەكە خەەیكە ڕێگری لە كارێكیمقورسدەكات كە جیهان بە شێوەیەكی دیكەلەڕووی ئابوورییەوە دەگۆڕێت.
ئەگەر پەكەكە گێژاوی شەڕی شنگال درێژبكاتەوە زیانی گەورە بەخۆی و ڕۆژئاوای كوردستانیش دەگەیەنێت، لەوانەیە لیستی تیرۆری ئەو حزبەلە ئەوروپا درێژبكرێتەوە، ناتۆ دژی خۆی بەكاربهێنێت، ببێتە هۆكارێك بۆ ماڵوێرانیەكی گەورە لە ناوچەكەدا.
گرفتی هەرە گەورەی پەكەكە لە شنگال ئەوەیە باڵی سەربازی و توندئاژۆی پەكەكە دەستی بەسەر ئەو پارتەدا گرتووە و ڕێگەلە هەرگفتوگۆیەك دەگرێت گەر لە دەرەوەی تیۆری ئۆجەلاندا كێشەكان چارەسەربكات، وەختی خۆشی لە ڕۆئاوای كوردستان وایانكرد بەڵام بەهەوڵو فشاری ئەمەریكا و بەڕیتانیا نەیانهێشت ئەوكارە بكرێت دەنا ئێستا زۆر زوو ڕۆژئاوا كەوتبوو.
كێ دەچێتە شنگال؟
دورنییە ئاڵۆزیەكان بگەنە ئاستێك شەڕی شنگال تولانی بنێت، دوریشنییە لە ڕێكەوتنێكی ژێربەژێردا پەكەكە یەك فیشەكیش نەتەقێنێت و بەخێرهاتنی سوپا بكات،بەڵام لە ڕووی دەستوری و یاساییەوە كە سەیری هاوكێشەكە دەكەیت دەبێت بە فەڕمی سوپای عێراق لە شنگال جێگیربكرێن چونكە ئەوە بەشێكە لە خاكی عێراق.
بەڵام ئایا سوپای عێراق ئەو متمانەیەی هەیە كە بتوانێت لە شنگال بمێنێتەوە، لە ڕاستیدا سوپای عێراق یان پەكەكەلە شنگالبێت بەڕاستی ئیسڕائیلیەكان ئارام نابن، لەبەر ئەوەی هەردوكیان نزیكە ئێرانن.
ئێستا بە ئاشتیبێت یان بەشەڕ تەنها هێزێك دەتوانێت لە شنگال بمێنێتەوە كە ئیسڕائیلیەكان بتوانن بە ئارامی لە سێبەری دیواری پیرۆزدا بنون و نیگەرانی هەڵدانی موشەك نەبن لە شنگالەوە بۆ خاكەكەیان.
هەموو ئەوهێزانەش كە ئێستا چاویان لە شنگالە هیچكامیان متمانەیەكی ئەوتۆیان لەلای ئیسڕائیل نییە گەر لە شنگال بمێننەوە جا چ پەكەكە بێت یان سوپای عێراق یان هەر هێزێكی دیكەی میلیشیایبێت.
پێشمەرگە سومبولی ئاشتی و ئارامی بۆ شنگال
تاكە ڕێگەیەكی گشتی و هەماهەنگ لەبەردەم هەم ئەمریكا و هەم ئیسڕائیل و هەم توركیا و سوریا وخودی پەكەكەش هەبێت تەنها هێزەكانی پێشمەرگەی كوردستانە دەتوانێت ئەوهاوكێشەیەی بەرمۆدای شنگال حەلبكات و كۆتای نە گەورەترین كێشەبهێنێت.
دۆخی شنگال تەنها بە پێشمەرگە دەتواێت ئاسای بكرێتەوە چونكە هەم هێزێكی كوردییە هەمیش بەشێكە لەسوپای عێراق و هەمیش بۆ ئەمریكا وئیسڕائیلیش جێگای متمانەیەو دەولەتانیش وەك ئیرانو هەر دەولەتێكی دیكە ناتوانن دژی بوەستنەوە.
با پەكەكە ئەو ڕاستیە لەبارەی شنگالەوە بزاێت، یان دەبێت بە بەشێك لە پلانی پڕۆژەی بەدیل بەتایبەتی لە شنگال یانیش سەری خۆی و شنگال و ڕۆژئاوای كوردستانیش دەخوات و شەڕ دووبارە بەرۆكمان دەگرێت و جارێكی دیكە لەبەرچاوی جیهان ناشرین دەبین.
هەفتەی داهاتوو بۆ جیهان هەفتەیەكی یەكلاكەرەوە و گرنگ دەبێت چونكە شنگالی بەرمۆدا یان ئاسایی دەبێتەوە یاخود شەرێكی گەورە بەخۆیەوە دەبینێت، ئەوسا دەبینین چۆن فریشتەكانی بەنی ئیسڕائیل نیعمەت و رەحمەتی ئاشتی خۆیان بەسەر هەرهێزێكدا دەبارێنن گەر بچێتە شنگال و مەترسیبێت بۆسەر نیشتیمانەكەیان.
