هەولێر وەک ناوەندی بڕیارە سیاسییە یەکلاکەرەوەکان

محەمەد عەلی 
لە سەروبەندی ئامادەكارییەكانی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا بۆ پڕۆسەی ئازادكردنی عێراق، هەولێر هەموو حیزبە ئۆپۆزسیۆنەكانی ئەوكات و كۆبوونەوە گرینگەكانی تایبەت بە داهاتووی عێراقی لە خۆ دەگرت، هاوكات سەرۆك بارزانیش خاوەنی بڕیاری یەكلاكەرەوە بوو لە پرسەكانی تایبەت بە فیدراڵی و شێوازی حوكم لە عێراق و پێشمەرگەش ئەو هێزە بوو جگە لە شەڕی پاشماوەكانی بەعس و گروپە توندڕەوەكان، بەرپرس بوو لە پاراستنی دڵی عێراق، كە ناوچەی سەوزە، لە ئێستاشدا هەولێر و سەرۆك هەمان ڕۆڵ دەگێڕن. 
لە دوای ئەوەی شیعەكان توانییان كۆنتڕۆڵی حوكم بكەن لە عێراق و دواتریش سوننەكان تەواو دوور بخەنەوە لە ناوەندی دەسەڵات، ئیدی دواتر بە یارمەتیی وڵاتانی هەرێمی و چاوپۆشیی هێزەكانی هاوپەیمانان، نۆرەی كوردیش هات، كە لە ڕووداوەكانی ١٦ی ئۆكتۆبەر گەیشتە ئەوپەڕی بەهێزی، بە شێوەیەك پیلان بۆ نەمانی قەوارەی هەرێمیش دانرابوو، دەرەنجامی ئەم هەنگاوەی شیعەكانیش فراوانبوونی هەژموونی وڵاتانی هەرێمی بوو لە بەرامبەر لاوازبوونی ڕۆڵی هاوپەیمانان، بە تایبەتی ئەمەریكا، بە جۆرێك كە نەیدەتوانی باڵیۆزخانەكەشی بپارێزێت لە بەغدا و لەملاشەوە داعش بە شێوەیەكی بەرچاو خۆی رێكخستەوە و بووەوە مەترسییەكی جیددی، ئیدی هاوپەیمانان بە گشتی و ئەمەریكا بە تایبەتی، هەولێریان كردەوە بە چەقی كاركردنیان.
ئەگەر سەیری جموجۆڵی لایەنە سیاسییەكان بكەین لە دوای هەڵبژاردنەكانی ئۆكتۆبەر، ئەوەمان بۆ ڕوون دەبێتەوە كە هەولێر و سەرۆك بارزانی خاوەنی بڕیارن بۆ یەكلاكردنەوەی شێوازی پێكهێنانی حكوومەتی داهاتووی عێراق، بە شێوەیەك هەولێر بووەتە ترافیكی گشت هێزە عێراقییەكان، ئەوەتا سوننەكان بە هەردوو هاوپەیمانی عەزم و تەقەدوم بە سەرۆكایەتیی (خەمیس غەنجەر و محەمەد حەلبووسی) سەردانی هەولێر دەكەن، لە هەمان كاتدا شیعەكانیش بە هەردوو لایەنەوە چوارچێوەی هەماهەنگیی شیعەكان بە سەرۆكایەتیی (نووری مالیكی) سەرۆكی دەوڵەتی یاسا و شاندی دانوسانتكاری تەیاری سەدری بە سەرۆكایەتیی (حەسەن ئەلعەزاوی) گەیشتنە هەولێر، بە دڵنیاییەوە ئەم پێگەیەی هەولێر بە مانای ئەوە دێت كە گشت لایەنە سیاسییەكانی عێراق بە سوننەو شیعەوە لە وە گەیشتوون هەولێر ناوەندی بڕیارە سیاسییە یەكلاكەرەوەكانە لە ئێستادا.
ئەم پێگەیەی ئێستا هەولێر هەیەتی، دەرەنجامی هەنگاوە دروستەكانی حكوومەتی هەرێمە كە وڵاتانی كاریگەر لەسەر عێراق بە تایبەتی ئەمەریكای ناچار كردووە پێداچوونەوە بە سیاسەتەكانیان بكەن و دووبارە هەولێر بكەنەوە بە چەقی بڕیاری سیاسی لە عێراقدا، بە شێوەیەك لەوە گەیشتوون بۆئەوەی بتوانن باڵانسی هێز لە بەغدا لە نێوان سوننە و شیعە بگەڕێننەوە و ڕادەیەك بۆ هەژموونی وڵاتانی هەرێمیش دابنێن و داعشیش نەتوانێت لەوە زیاتر تواناكانی بەدەست بهێنێتەوە، ئەوا دەبێت هەولێر و هێزی پێشمەرگەی كوردستان بە هەموو شێوەیەك پاڵپشتی بكرێن، ئەوەتا لە دوا سەردانی (برێت ماكگۆرك) نوێنەری تایبەتی سەرۆكی ئەمەریكا بۆڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و باكووری ئەفریقیا، پابەندبوونی وڵاتەكەی بۆ پاراستنی هەرێم دووپات دەكاتەوە و لەبودجەی ٢٠٢٢ی وەزارەتی بەرگریی ئەمەریكا (پنتاگۆن)یش یارمەتییەكان بۆ هێزی پێشمەرگە بەردەوام دەبن.
لە لایەكی ترەوە هۆكاری سەرەكی بۆ گێڕانەوەی پێگەی بەهێزی هەولێر، بریتییە لەو سەقامگیرییە سیاسییەی كە ئێستا لە هەرێم بوونی هەیە، ئەمە لە كاتێكدایە كە لێكتێگەیشتنێكی ئومێدبەخش لە نێوان یەكێتیی نیشتمانی و پارتی دیموكراتی كوردستاندا بوونی هەیە، بە شێوەیەك بڕیاریان داوە كە بە شاندێكی هاوبەش بچن بۆ بەغدا بۆ گفتوگۆكردن لەگەڵ لایەنە سیاسییە عێراقییەكاندا، ئەمەش رێك ئەم هاوكێشەیەیە كە لە دوای ٢٠٠٣ لە نێوان هەردوو حیزبدا بوونی هەبوو و ئەنجامەكەشی پێگەیەكی بەهێز بوو بۆ هەرێم لە بەغدا و دەستەبەركردنی مافەكانی گەڵی كوردستان، بۆیە لە ئێستادا هەولێر گەڕاوەتەوە بۆ هەمان پێگەی جارانی و سەركردایەتیی سیاسیش دەتوانێت لەم هاوكێشەیەدا هەموو هەوڵەكانی چڕ بكاتەوە بۆ جێكردنەوەی زۆرترین داواكارییەكانی هەرێم لە بەرنامەی كاری حكوومەتی داهاتووی عێراقدا.