رێفۆرم یان چاکسازی و خۆ نوکرن پرۆسهیهکا بهردهوامه د گهل مرۆڤی و ژیان ب ڤێ چهندێ جوان تر دبیت، پێتڤی یه مرۆڤ ههمی بزاڤا بیکهت بو خۆ ڤهژاندنێ د گهل وی سهردهمێ تێدا دژیت، بهرۆڤاژی مرۆڤ دێ گهلهک ڤهمای مینت و ناگههیته چ ئارمانجا .
گهلهک جورێن چاکسازی ژی ههنه کهساتی،سیاسی،ئابۆری و ئایینی و گهلهک جورێن دی ، ههمی دهما کهسێن وێرهک دڤێن ژ بۆ دهستپێکرنا ڤێ پرۆسێ، و ئهو کهس ژی ههمی دهما د بینه قۆربانی و وهک شهمالکهکێ د سۆژین ژ بو ڤێ رێ یێ.
ئهڤرو ل کوردستانێ دا نوچهیا ههری بهلاڤ و گرنگ د ههمی دیوانا دا د هێته باس کرن ، پرۆسا چاکسازی یه، چمکی ژ ئهگهرێن نه داد پهروهری یێ و گهندهلیا زۆر، وهلاتی وهسا ڤێزار کری نه، کۆ پهنایێ بۆ تۆلهڤهکرنێ و تێکدانێ ژی بیبهت، کۆ ئهڤ چهنده د بهرژهوهندا گشتی دا نینه .
دهستپێکرنا ڤێ پرۆسێ یا سناهی نابیت ، بهس ئهگهر ب بهرنامه و پیلان بیت ، سهرهرای ههمی ئاستهنگا د رێکا ڤێ پرۆسێ ده دێ سهرکهفتین ب دهستڤههێت.
ههمی وهلاتێن جیهانێ د ڤێ قوناغێ دا دهرباز بۆ نه، د بیت وهلاتێ مه ژی موفا ژ سهربۆرێن ڤان وهلاتا وهرگریت .
بهری چهند ههیڤان ل وهلاتێ نهرویج نوچهیا ههری بهلاف سهر کچا شاهێ ڤی وهلاتی بۆ، چمکی ئهوێ ب فهرمی راگههاند کو دهسگرێ وێ کهسهک پیست رهشه، ئهڤ چهنده بۆ جیهێ نهرازی بۆنا وهلاتیین نهروییج ، و میدیا نهرویج ژی چهندین روژا سهرپهرێن بابهتێن وان سهر ڤی بابهتی بۆن. نهرازی بۆ نا وهلاتیتان سهر وێ چهندێ بۆ کا چا وا کهسهک رهش پیست ب بیته زاڤا یێ شاهێ وهلاتێ وان، سهرهرای پرۆسا دیموکراسی یێ ل ڤی وهلاتی یا ب هێزه و یاسا ژی سهروهره، بهس نێرینا وهلاتیین ڤی وهلاتی ب باشی نینه بهرامبهر پیست رهشا، ههتا نوکه ژی د بیت گهلهک نهڕویجی و ئهورۆپی ئامادهنه بین کهسهک پیست رهش بیدهنه شۆلی و چاڤهک کێمتیر د هینه تهماشاکرن ل ڤان وهلاتان .
سهرهرای ههمی رهخنا کچا شاهێ نهرویج ڤیانا خۆ دوباره کره ڤه بۆ ڤی کهسێ رهشت بیست و جیهێ وی دانا سهرێ دیوان خانا شاهی ،و ئهگهر وان زارۆک ژی ههبین ، دور نینه کهسهک رهش پیست ل ئاینده ب بیته شاهێ ههمی پرچ زهر و چاڤ شینێن ڤی وهلاتی. دهمێ رۆژنامه ک نهرویجی پسیار ل وێ کری کا بۆ چی ئهو سهرهرای ههمی رهخنا یا بهردهوامه سهر هیزرا خۆ ، د بهرسیڤ دا وێ گۆتی ، د ئاینده دا دێ وهلاتی زانین کا بوچی وئهگهر چ بونه ، و دبێژیت مین دڤێت نێرینا وهلاتیین وهلاتێ خۆ ب گۆرم ههمبهر پیست رهشان .
پشتی چهند ههفتیا د راپرسیهکێ دا دیار دبیت کۆ نێرینا وهلاتییێن نهرویج ههمبهر رهشت پیستان تا رادهیهکی باشتر هاتیه گۆهرین .ب ڤی رهنگی ئهو کارێ وێ کری د چهند ههیڤانا دا، بهلکی سهدان ساله بزاڤا یهکسانی یێ دهیته کرن بهس نهگههشتیه یه ئه نجامان.
بهری چهند رۆژهکا د گهشتهکا خۆ دا بۆ وهلاتی سلۆڤاکییا ل سهر جادهکا سهرهکی یا باژێرهکێ ڤی وهلاتی ژینهک و زهلامهک کهفتنه د رێکا مه دا و داخازا هاری کاری یێ ژ مین کر ، ژ سهرو بهرێ وان دا دیار بۆن کۆ قهرهچین، وهلاتێ سلۆڤاکیا یهک ژ مهلبهندێ سهرکهی یێ قهرهچا یه و ژمارهک زۆر ل وێرێ اکنجی نه. پشتی گهلهک جارا داخاز کری کۆ هاری کاریا وان بیکهم، مین ژی گۆتێ پارێ ( کهش) د گهل مین نینه ئهگهر دا هاری کاریا وه کهم، دیار بۆ ژ بۆ وان کۆ مین دل ههیه هاری وان بیکهم، ئینا زهلامی گۆتی کا راوهسته، چو دهرگههێ سهیارا خۆ ڤهکیر و ئامیرهک ڤهگۆهاستنا پارا ( ئهپ ) دهر ئینا د گهل ژیمارا حیسابا بانکا خۆ و گۆتی بۆ مه پارا فرێکه سهر حیسابا مه، کا چهند مرۆڤی باوهری ب ئامیرێ قهرهچێ سلۆڤاکی ههیه ، ئهو بابهتهک دی یه!
دیار دبیت کۆ قهرهچا ژی ل دیف بهرژهوهندا خۆ و ژ بۆ پهیداکرنا نانێ خۆ گۆهرین کرینه و چاکسازی کری نه ئهگهر کێم ژی بیت بهس بو وانا گهلهکه و خۆ گۆنجاندی یه د گهل سهردهمی نوکه دا.
ل ڤان ههردو نیمۆنا دا دیار دبیت کۆ پرۆسا چاکسازی یێ یا گشگیره ، نه ب تنێ بۆ ههژارا یان بهربرسا یه ، بهلکی بۆ ههمی تهخێن جیڤاکێ یه، پێتڤی یه ههر تهخهک د دیف سهنگا خۆ رێفرۆمێ ل خۆ دابیکهت ، و حکۆمهت ژی وی دهرفهتێ پهیدا بیکهت کۆ ئهو گۆهرینێت پهیدا د بین د قازانجا ههمی وهلاتیا دا یه، وهکی دیار دهسههلات و ئوپۆسیزۆن گهشتینه وێ چهندێ کۆ چاکسازی ب هیت کرن، بهس ل کێ دهستپێ بیکهت و کهنگی ئهو یا دیار نینه . ههروهختێ شاهو و قهرهچێن مه پێکڤه بزاڤا رێفۆرمێ دا و ل خۆ دهستپێکیر دێ ئهنجامێن باش ههبین.
جیهان گهلهک بچوک بۆیه و سهربۆر و نمونێن رێفۆرما گهلهک وهلاتا د بیه ل گۆر بارۆدوخێ کوردستانێ ب هیته دهستپێکرن، مهزنا ژی یا گۆتی ئهگهر نهزانی چاڤ بیده جیرانی !