مەهدی حەسەن موراد
رۆژی گڕتن د باوەریا ئێزدیان دا خێرەک مەزنە ، ژبەر ھندێ ئێزدی بتر ھەر ئاینەک و نەتەوەکا ھەی رۆژیان دگرن و باوەری پێ ھەیە نەبەس ھەر (٣) رۆژیێن ئێزی ب تنێ د باوەریا ئێزدیان دا ھەنە، بەلکی د ئێزدیاتیێ دا نێزیک (١٠٠)رۆژی ھەنە وەكی ( رۆژیێن چلێ ھاڤینێ و چلێ زڤستانێ رۆژیێن شێشمس رۆژیێن خدر و ئەلیاس روژیێن خودانی یێن شێخی و پیری و خاس و بابچاكێن ھەین یێن خوداوەندا ھتد، بەلێ نە ھەر کەسێ ھەبت ئەڤ رۆژی فەرزن ل سەر ، تەنھا ھەر (٣)سێ رۆژیێن ئێزی بتنێ فەرزن ل سەر مرۆڤێ ئێزدی ،
وەکی ل قەولێ مەرسوما جبێرە دا ھاتی :
ل ئاخرەتێ خۆ رۆسبیکە
ل دنێ عبادەتێ زۆر بکە
سێ رۆژا بگرە و فەرزێت خۆ ب جھ بینە
و ھەرە دەرباسی بە لالشا نورانی
پێخواس بە دا خێراتە یە ناس بە .
ئەڤە ژی پشتی ھاتنا شێخادی سلاڤێن خودێ ل سەر بن و ئەو راستڤەکرن و نوژەنکرنا دناڤ ئێزدیاتیێ دا دروستکری ئێک ژ ڤان خالا ژێک ڤاڤارتنا ئەرکێن ئولی بیە دناڤ بەرا کەسێن دیندار و ئێزدیێن گشتی دا ، بەلکی فەرزە ل سەر جڤاتا روحانی وکۆچەک و فەقرا و شکەستین مالا شیخادی و چلەگرا و کەسایەتین ئولی ڤێ ژمارا رۆژیا ھەمیا بگرن دگەل ھەر سێ رۆژیێن ئێزی ، دیسا ھەر ئێزدیەکی بڤێت نورمالا ئەو ژی ڤان رۆژیا ھەمیا بگرت بخۆ خێرەکێ بکەت و خۆ نێزیکی خودێ ب کەت ب خێر و خێراتا و ڤان رۆژیا بگرت مینا کەسێن ئولدار ، لەوا ئەم د بینین رێژەکا زۆر ژ ئێزدیا نھا بەری رۆژیێن ئێزی ھەمی رۆژێن چارشەمبوویا ب رۆژی دبن بۆ خاس و باب چاکێن ئێزدیان ، لێ رۆژی گڕتن بۆ ئێزی د باوەريا مە ئێزديان دا ئێزى ناڤەك ژ ناڤێن خودێ یە وەكى ل ڤێ سەبەقا قەولێ ھەزار و ئێک ناڤ ھاتی :
ب دەستوری خودێ
سلتان ئێزى بخۆ پادشايه.
هەزار و ئێك ناڤ ل خۆ دانايه.
ناڤێ مەزن هەر خۆدايه .
*******
يا سلتان ئێزى تو وێ ل عەردا تو وێ ل عەزمانا .
تو وێ ل بەحرا تو وێ ل بنيانا.
تو وێ ل زارا تو وێ ل زمانا.
مرازا ئەم ژ ته دخوازن دين و ئيمانه .
********
پەدشێ من ھەزار وئێک ناڤە
ئەڤ دنیا ل باوی سەعەت و گاڤە
ئەوی ھاوا کرە بوک وئادەم کرە زاڤە
*********
رۆژیگرتن لجەم ئێزديان فەرزەكە ژ فەرزێن تەریقەتێ،فەرزە ل سەر ئێزدیان پێگیریێ ب ڤێ فەڕزێ بکەن و ھەر سال ڤان رۆژیان بگرن وئەڤ ھزرە یە کەڤنە و ب خێرەکا مەزن د ئێتە ھژمارتن ،رۆژیێن ئێزی (٣)سێ رۆژن و رۆژا چارێ جەژنە،ئەڤ جەژنە دكەفتە دئینیا ئێكێ دا ژ مەها كانوونا ئێكێ ب هژمارا رۆژهلاتی ھەر سال ئانكو رۆژێن (سێ شەمبوو -چارشەمبوو – پێنچ شەمبوو )ێ رۆژینە و ئینیێ جەژنە.
وەكى ل قەولێ مەھا ديار دكت :
ھات مەھا بناڤ رەمانە
ل سەر یازدە مەھا د گێڕانە
رۆژیێن ئێزی سەتقە و حەیا و ئیمانە
*******
ژبەر کانون قانوونە و بنیاتە ھەر دوانزدە مەھانە و قەول پەسەندکت:
ژقەولێ شێخ فەخرێ زەرگونە
ھەر یەب حەرفە و یەب ناس بوونە
بنیاتە ھەر دوانزدە مەھا کانوونە
********
ل ڤان هەر سێ رۆژا ئێزدی رۆژیان دگرن بەلێ ھەر سێ رۆژ كورترین رۆژێن سالێ نە، ئەڤ رۆژی گەلەک د کەڤنن و دوو بوچوون د ھێنە گۆتن ،
ئێك - هزرا گرتنا ڤان رۆژیا دزڤرتە وێ چەندێ کو ژ کەڤندا دەمێ دیتین رۆژ بۆ رۆژێ، رۆژ یێ کورت دبن، کەفتنە گۆمانا هندێ کو رۆژ ئێدی نامینت و تاریستان دێ جيێ رۆناهیا رۆژێ گرت وەک هیڤيه‌ك ژ خودێ کرن، رابوون ڤان ھەر سێ رۆژا ب رۆژی بوون و پەروەستەی خودێ تەعالا بون و ھێڤی ژ خودێ خاستن تا کو چاڤێ رۆژێ هندانەبت و هەردەم ب خێر و بەرەکەتا وێ شادببن، پشتی کۆ زانین ئێدی رۆژ ھەو بەرف کێمبونێ ڤە د چنە و سەکەنین و بەرب درێژبوونێ ڤە یێ دچن ژ کەیڤان دا کرنە جەژن،پشتی جەژنێ ئێكسەر دەمێ رۆژان زێدە دبت ئانكو ڤێ جەژنێ گرێدانەك دگەل دەمی و سروشتی هەیە، وەکی دیار ھەمی ھەلکەفت و چەژن و رۆژیێن ئێزدیان ب سروشتی ڤە دگرێداینە ،
دوو- حسابا عەزمانی ل سەر دەمێ شەھید پێخەمبەر توماركری و یاسا رۆژیگڕتنێ ل سەر ئێزدیان فەرزكری ل ڤان ھەر سێ رۆژا ، ئەوژی دیاربونا ستێرا (پێرۆ و تەرازوو و قورغ )ل ئێك دەمی ھەیڤێ كو ھەر ئێك ژ ڤان ل رۆژا ٢٥ مەھێ دیار د بت بو دەمێ سێ مەھا , پێرۆ (١٢) ستێرن كومەكا ستێرا نە د بێژنێ پێرو یا سالێ ل ٢٥ مەھا گولانێ دیار دبن ب شەڤ ، ل ٢٥ خزەیرانێ ستێرا تەرازو دیار دبت پشتی پێرۆیێ ب ھەیڤەكێ ئەو ژی تەرازویا ھەقیێ یە كو خودێ یەكی ھەق ل عەزمانی یێ ھەی ، ل ٢٥ تیرمەھێ قورغ دیار دبت ئەو ژی ستێرەكا ب تنێ یە گەشە ل ڤێ رۆژێ سەقا د ھێتە گھۆرین ژ گەرمێ بو ھونیاتیێ و چەند بھێت ئەڤ ستێر نێزیكی ئێك د بن ھەتا د گەھتە ڤان رۆژیێن ئێزی ل ھێڤارا رۆژیا ل دەمێ فتارێ د چتە ئاڤا واتە ل رۆژا سێشەمبوویێ ل دەمێ فتارێ پێرو د چتە ئاڤا و ھێڤارا چارشەمبوویێ تەرازوو د گەل پێرۆیێ د چتە ئاڤا و ل ھێڤارا پێنچشەمبوویێ قورغ و تەرازوو و پێرو ھەر سێ د گەلێک ئو لئێک رێزێ دچنە ئاڤا و ھێڤارا ئینیێ ئێك ژ ڤان ھەر سێ ستێر دیار نابت ، ئەڤە وەسا د ھێتە گۆتن كو پشتی شەھید پێخەمبەر ئەڤ حسابا ستێرا دیتی كو ١٢ ستێر رامانا ١٢ ھەیڤێن سالێ نە یان ستێرا (تەرازو )نیشانا ھەقیێ یە ل عەزمانی ، قورغ دەمێ دیاركرنا گھورینا سەقا ژ گەرمێ بو ساریێ ،ئەڤ رۆژێن سالێ ب رۆژێن پیرۆز زانین و كرن رۆژێن خێر و بەركەتێ و عبادەتێ و رۆژی گڕتن و رۆژا ئینیێ كرن چەژن ،
وەكی دی هزرا گڕتنا ڤان رۆژیان كو خێرەكا مەزنە بۆ وی كەسێ رۆژیان بگرت، كو مرۆڤ بڤێ چەندێ فەرزەكی ئۆلا ئێزدیاتیێ ب جھ دئینت و هەستێ مرۆڤی بەرامبەر كەسانێن هەژار و بەلنگاز زێدە دكت و مرۆڤی هانددەت كو هاریكاریا وان بكت، ديسا ل قەولێ (ھەزار و ئێک ناڤ) ھاتیە ھنەر بۆ كەرامەتا سلتان ئێزى دياردكت وەكى ل ڤان سەبەقا :
شەھید پێخەمبەر ب وێ کاسێ دبوو مەستە
ئەوی نە پێ ھەبوو نە دەستە
سلتان ئێزی ڕۆنایەک لبەر دخستە
*******
ئەوێ ژ سلتان ئێزی خواست بوو کەرەمە
بۆ ھەقیا خودێ ل ھەموو دەمە
سێ رۆژی گرتن گوت: ئەڤە فەرزە ل سەر مە
********
هەروەسا ژلایێ ساخلەمیێ ڤە مفایێ خۆ هەنە،ديسا وەك باوەریەکا مەزن ب رۆژیگرتنێ دناڤ ئێزدیان دا ھەیە ،دەمێ رۆژیێن ئێزی نێزیك دبن كەسانێن دەولەمەند و كەتخودایێن دناڤ ئێزدیان دا خێر و خێراتا دکەن و دەستێ هاریكاریێ بۆ وان هەژار و بەلنگازان درێژ دكن،
رۆژیگڕتن بڤى رەنگى يە : پشتی نیڤا شەڤێ ، پاشیڤێ دخۆن و دگەل تاری گەوركێ دبتە دەڤگڕتن، دەڤگڕتن ژی ئەوە: نابت مرۆڤ هیچ تشتەكی بخۆت و ڤەخۆت و دڤێت خۆ ژ هەموو پەیڤێن خراب و گوننەهـ و بەدكاری یا دوور بكت، دبیا مرۆڤێ ئێزدی ب زمانێ خۆ ب چاڤێ خۆ ب نەفسا خۆ ی ب رۆژیبت ، ل هێڤاری بەری رۆژئاڤا رۆژیگر دەست و چاڤێن خۆ دشۆن و خۆ پاك و تەمییز دكن و بەر ب رۆژئاڤا ڤە پەروەستەی خودێ دبن و دوعایا هێڤاری دكن،پشتی رۆژئاڤا دبتە فتار ، رۆژیگر ب دەستووری خودێ فتاردبن ، بڤی تەرزی بۆ هەر سێ رۆژیان،هەژی گۆتنێ یە بۆ ڤان رۆژیان هەر مالەكا ئێزدی ل رۆژا دوو شەمبوویێ سەربڕەكێ سەرژێ دكت،دبێژنێ رۆژا پەز كوشتنێ بۆ پاشیڤێ و فتارێ، ئێزدی دگەل هندێ هەڤ دوو مێڤان دكن نەخاسمە مالێن دەولەمەند و كەدخودا بۆ پاشیڤێ و فتارێ خوارنێ بۆ مالێن بەلنگاز دبەن ، ل هێڤارا جەژنێ سەوكا دپێژن و ل هەڤ دوو دگێرن ، تاكو نانێ وان تێكەلی هەڤ ببت ، هەروەسا ژنك سەرەدانا گۆرستانا گوندی دكن و زيارەتى خاسا دبن ، ل وێدەرێ ژی سەوك ( نانەكی تایبەتە ل جەژنا دئێتە دروستكرن) وشرینیا بسەر هەڤ دوو دا بەلاڤ دكن، ل سبەیكا جەژنێ هەموو ئێزدی جەژنا هەڤ پیرۆز دكن و قەستا نیشانگەهێن خاس و چاكا دكن ولێ زیارەتى دبن و دلێن خۆ لێك خۆش دكن وهەر مالەك سبەیكا جەژنێ زادێ خۆ دبەتە بەر نیشانگەها خاسێ گوندی و هەموو پێكڤە دخۆن ، ژ لايەكى دى ڤە ھەر ئايين و مللەتەكى ب رەنگەكى رۆژيگرتن ھەيە و ل پێ باوەريا ھەر ئايينەكى رۆژيگڕتن خێرەكا مەزنە و فەڕزەكا ئۆلى يە پێ دئێنە سپاردن و فەرە مرۆڤ رۆژيێ بگرت دا ب بڕسێ و بەلنگازيێ ب حەسێت و ئاگەھ ژ خەلكێ ھەژار و بەلنگاز ھەبت وەكى د باوەريا ھەر ئايين و مللەتەكى دا ھاتى ،
ژێدەر:
پەرتۆكێن پەروەردا ئێزدیاتیێ.
مامۆستایێ ئایينی پیر خەلات ئەلياس
رۆژیێن ئێزی و رۆژیگرتن د باوەریا ئێزدیان دا ...
100%
