ل په‌یمانا لۆزانا ساڵا ١٩٢٣ كۆردستان هاتیه دابه‌شكرن ژلایێ ده‌وله‌تێن سه‌ركه‌فتی د شه‌رێ جیهانی یێ ئێكێ دا ده‌ما نه خشێ ده‌ڤه‌رێ سه‌رنوی هاتیه كێشان پشتی كه‌تنا ده‌وله‌تا ئوسمانی و هه‌ڤپه‌یمانێت وێ د جه نگێ جیهانی یێ ئێكێ دا, گه‌لێ كۆرد خه‌ونا ده‌وله‌ت بونێ ژده‌ست دا ئه‌وا دمادێن ٦٢,٦٣,٦٤ یێن په‌یمانا سیڤه‌ر داهاتین كۆ هه‌ر نه‌ته‌وه‌كا بن ده‌سه‌ڵاتا ده‌وله‌تا ئوسمانی ماڤێ ده‌وله‌تبونێ هه یه لێ ب په‌یمانا لوزان ئه‌ڤ مافه هاته ستاندن ژملله‌تێ كورد كوردستان هاته دابه‌شكرن لسه‌ر چوار ده‌وله‌تێن نه‌ژادپه‌رستی و تایفگه‌ری مینا توركیا و ئیران و عێراق و سوریا كۆ توركیا ده‌وره‌كێ سه‌ره‌كی هه‌بو دڤێ یاریێ دا ب سه‌رۆكاتیا مسته‌فا كمال پاشا تا كورد رازیكرین داكۆ ب ئێك گیان تورك و كورد شه‌ری بو سه‌ربخویا كۆمارا توركیا بكه ن به‌رامبه‌ر بده‌سڤه‌ئینانا مافێن كۆردان د كۆمارا توركیادا لێ پشتی توركیا سه‌رخوه‌بونا خوه بده‌ستڤه ئینای كۆرد ب توركێن چیا ب ناڤ كرن و ب ئاگرو ئاسن هێرشی كوردان كرن دئه‌نجام دا شوره‌شا شێخ سه‌عیدێ پیران ژناڤبر و شێخ سێداره دا ل سالا ١٩٢٥,
كورد دچاڤێن داگیركه‌راندا دقوناغا هه‌ڤچه‌رخ دا
نوكه‌ژی بهه‌می ره‌نگان دژی مافێ چاره‌نڤێسی یێن كوردا كاردكه ن ل هه‌ر چوار پارچێن كوردستانێ, ب چ ره‌نگا نه‌ته‌وا كورد دناڤ ده‌وله‌تێن خو یێن نه‌ژادی كوردان ب وه‌ڵاتیێ ژماره ئێك هژمارناكه ن چونكی ئه‌ڤ ده‌وله‌تێن وان هاتینه ئاڤاكرن لسه‌ر بنگه‌هه‌كێ نه‌ژادی وه تنێ خو دبینن خودانێت ئاخ و سه‌روه‌ریا وه‌ڵاتی هه‌روه‌كی وێ ترومبێلا ب پانزینێ كاردكه‌تن كۆ دشیان دا نینه ب ماده‌كێ دی بهێته بكارئینان ئه‌ڤ چوار ده‌وله‌تێن هه‌نێ تنێ تورك و فارس و عه‌ره‌بان ب خودانێ ده‌وله‌تێ دزانن و ئه‌ف عه‌قلیه‌ته د سیسته‌مێ برێڤه‌برنا ده‌وله‌تێ دا دهێته په‌یره‌وكرن ,باشترین نمونه دڤان چه‌ند سالێن بوری دا ل توركیا پارتا دادوگه‌شه‌پێدان ب سه‌روكاتیا ره‌جه‌ب ته‌یب ئه‌ردوغان ده‌سه‌لاتا توركیا ب هاریكاریا كوردان گرته ده‌ست و بو چه‌ند ساله‌كا خو نێزیكی كوردان كر و ده‌نگێن باش بده‌ستڤه برن لێ ژبه‌ر سیسته‌م و بنگه‌ها ده‌وله‌تاوان نه‌ژادپه‌ره‌ستی یه د ئه‌نجام دا كه‌ته شه‌ره‌كێ بێ دوماهی دا لگه‌ل كوردان ل توركیا و روژئاڤا بهێجه‌تا چالاكیێن پارتا كرێكارێن كوردستانێ ب ئاشكرای دگوت ب چ ره‌نگا ناهێلین هه‌رێماكوردستانا عێراقێ ل سوریا و توركیا و ئێرانێ دوباره‌ببیتن وه باشترین نمونه‌ژی هێرشێن ١٦ئوكتوبه‌رێ و داگیركرنا رۆژئاڤا ,
له‌وما ب دیتنا من كونگرا جنێڤ ژبلی چه‌ند مافه‌كێن كلتوری كورد ب چ مافێن دی ناهێن شادكرن د دستورێ نوی یێ دهێته نڤێسین ژلایێ ده‌سته‌كا نڤێساندنا ده‌ستوری چونكی كوردان چ پشته‌ڤانێن بهێز نینن بو داكوكیكرنا مافێن خوه له‌وما یاگرنگ دڤێ قوناغێ دا كورد هه‌می یه‌كبگرن تایبه‌ت ل رۆژئاڤا و ئامانجێن خوه دیاربكه ن بو دنیایێ و كاربكه ن بولوبیكرنا كریزا كوردان برێكا دوستێن گه‌لێ كورد و بده‌ستڤه‌ئینانا باوه‌ری و پشته‌ڤانیا ده‌وله‌تێن زلهێز تایبه‌ت ئه‌مریكا بو پاراستنا ژیروارێ هه‌ی و راگرتنا به‌لانسا نێڤ نه‌ته‌وی بو بده‌ستڤه‌ئێنانا ماڤێن خویێن ره‌وا لسه‌ر ئاخا خوبژین یاكو دبێژنێ كوردستان دیسان ئه‌ڤا دهێته داخازكرن ژلایێ رووسیا و شامێ ڤه بو تێكه‌لكرنا هێزێن هه‌سه‌دێ دگه‌ل سوپایێ سوریا بو پاراستنا سنورێن سوریا دوماهی ئینانا شه‌رێ ناڤخویی ب دیتنامن چ گه‌ره‌نتی نینن تنێ دێ سیناریویێ ١٩٢٥ل روژئاڤا دوباره‌بیتن كورد دێ مینن بێ ملله‌ت و بێ ده‌وله‌ت .
